Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

osobeno e slu~aj so zatvorenicite koi izdr`uvale dolgi kazni. Na
ovie zatvorenici ~esto im se slu~uva da ne se sposobni da se spravat so
najednostavnite situacii, kako na primer, patuvawe so avtobus ili
voz, a kamo li so barawe rabota, mesto za `iveewe i sl. Ottamu e i
posebnoto insistirawe vrz nophodnosta od prethodna podgotovka po
koja zatvorenikot }e se zdobie so neophodnite informacii i iskustva
za socijalen `ivot.
Na pra{aweto na podgotvuvawe na osudenite lica za otpu{tawe
od ustanovata se odnesuvaat i slednive pravila na SMP.
Pravilo 80. Od samiot po~etok na osudata treba da se vodi
smetka za idninata na zatvorenicite po nivnoto pu{tawe na sloboda.
Zatvorenikot treba da se pottiknuva da odr`uva i sozdava takvi
odnosi so licata i organizaciite nadvor od ustanovata koi bi bile od
interes za nivnoto semejstvo, a, isto taka, i vo interes za nivnoto
sopstveno op{testveno prevospituvawe.
Pravilo 81 (1) Dr`avite ili nadle`nite slu`bi i organizacii
{to im davaat pomo{ na zatvorenicite po pu{taweto na sloboda
treba vo granicite na mo`nostite na oslobodenite zatvorenici da im
pribavat posebna dokumentacija i ispravi za identitetot, da im
obezbedat stan, rabota, pristojna obleka koja odgovara na klimata i
godi{noto vreme, kako i posebni sredstva za da stignat do opredeleno
mesto i da mo`at normalno da `iveat neposredno po izleguvaweto na
sloboda.
(2) Nadle`nite pretstavnici na tie organizacii treba da imaat
pristap vo zavodot i do zatvorenicite. Od samiot po~etok na osudata
od niv treba da se bara mislewe za predlozite za prevospituvawe na
zatvorenicite.
(3) Po`elno e aktivnostite na ovie organi da bidat {to pove}e
centralizirani i usoglaseni so cel najdobro da se iskoristat nivnite
usilbi.
Na ova pra{awe ednakvo vnimanie mu pru`aat i EZP vo svoite
pravila 87-89.
Pravilo 87. Na site zatvorenici bi trebalo da im se pru`i
pomo{ za uspe{no vra}awe vo op{testvoto, vo semeen `ivot i vrabotuvawe
po otpu{taweto. Za taa cel treba da se sprovedat opredeleni
postapki i potrebni kursevi.
Pravilo 88. Za zatvorenicite na podolgi vremenski kazni treba
da se prezemat potrebni merki {to go ovozmo`uvaat postepenoto
vra}awe vo op{testveniot `ivot. Ovaa cel mo`e da se postigne so
sproveduvawe na poseben, predotpusten tretman, organiziran vo
istata ili druga soodvetna ustanova, ili so usloven otpust pod
373