21.11.2015 Views

Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

Penologija

Penologija

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

op{testve<strong>na</strong> svest. Dokolku osudenikot se ubedi deka stanuva zbor za<br />

vrednosti od negov interes toj dobrovolno ke gi prifati oblicite,<br />

metodite i sredstvata <strong>na</strong> tretmanot i spored svoite sili i sposobnosti<br />

}e gi aktivira sopstvenite usilbi vo toj proces. A ako seto toa i<br />

iskustveno go proveri, potrebata od li~en pridones vo interiorizacijata<br />

<strong>na</strong> pozitivnite vrednosti mo`e da ja zacvrsti do stepen <strong>na</strong><br />

li~no uveruvawe koe {to so sigurnost ke go ponese i vo slobod<strong>na</strong>ta<br />

zaednica. Ili <strong>na</strong>kratko, osudenikot treba da se zapoz<strong>na</strong>e so tretmanot<br />

za vreme <strong>na</strong> izdr`uvaweto <strong>na</strong> kaz<strong>na</strong>ta kako i so toa vo koja mera negovite<br />

poedine~ni oblici se vo sostojba da vlijaat vrz negovata li~nost.<br />

Toj treba da se potiknuva da go prifati tretmanot i da mu se<br />

ovozmo`i aktivno da u~estvuva vo negovoto sproveduvawe. Bit<strong>na</strong><br />

odrednica e me|utoa toa {to osudenikot ima pravo da gi odbie postapkite<br />

<strong>na</strong> tretmanot dokolku ima pri~ini za toa. Osudenikot ne mora da<br />

gi <strong>na</strong>vede pri~inite <strong>na</strong> takvoto odbivawe, no zatoa sekoga{ }e se<br />

predupredi za mo`nite posledici od negovata odluka.<br />

Za ostvaruvawe <strong>na</strong> ova <strong>na</strong>~elo vrz koe vo penolo{kata literatura<br />

i penitencijar<strong>na</strong>ta stvarnost posebno se insistira, potrebno e da<br />

bide ispolnet u{te eden uslov {to poradi svojat vrednost dobiva<br />

op{to z<strong>na</strong>~ewe. Toj uslov e <strong>na</strong> osudenikot da mu se pristapuva kako <strong>na</strong><br />

svesno, aktivno i tvore~ko bitie. Osudenikot mora da se posmatra kao<br />

subjekt <strong>na</strong> tretmanot, a ne kako amorf<strong>na</strong> materija {to mo`e da se modelira<br />

spored ne~ija `elba i slobodno <strong>na</strong>o|awe. Duri i toga{ koga osudenikot<br />

}e oceni deka e tretiran kao li~nost, oblikuvaweto <strong>na</strong> svojata<br />

li~nost i svojata psihosocijal<strong>na</strong> struktura }e mo`e da gi po~uvstvuva<br />

kako sopstve<strong>na</strong> obvrska, kako dol`nost {to so site sili }e<br />

<strong>na</strong>stojuva da ja ispolni. Nakratko so dosled<strong>na</strong> prime<strong>na</strong> <strong>na</strong> ova <strong>na</strong>~elo<br />

se postignuva svesnoto <strong>na</strong>so~uvawe <strong>na</strong> aktivnostite <strong>na</strong> osudenikot od<br />

stra<strong>na</strong> <strong>na</strong> prevospit<strong>na</strong>ta slu`ba da se dopolni so svesno <strong>na</strong>so~uvawe <strong>na</strong><br />

aktivnostite od stra<strong>na</strong> <strong>na</strong> samiot osudenik.<br />

Soz<strong>na</strong>nieto za vrednosta, celta i z<strong>na</strong>~ewetio <strong>na</strong> tretmanot vo<br />

povrzanost so iskustveniot fakt deka ni{to vo `ivotot ne garantira<br />

podobar uspeh od sopstvenite usilbi i akcii za negovo postignuvawe<br />

se <strong>na</strong>jdobar indikator za izgraduvawe pravilen odnos kon op{tite <strong>na</strong>stojuvawa<br />

<strong>na</strong> tretmanot. Toa doka`uva deka osudenikot koj sta<strong>na</strong>l svesen<br />

za vrednosta <strong>na</strong> procesot <strong>na</strong> tretman i potrebata za li~no izdignuvawe<br />

so golema izvesnost }e bide osposoben za ~esen `ivot. So negovo<br />

anga`irawe vo procesot <strong>na</strong> tretmanot, vsu{nost, ve}e se postig<strong>na</strong>lo<br />

da se pomine polovi<strong>na</strong> od patot {to vodi kon neporo~no odnesuvawe.<br />

Me|u drugite mo{ne z<strong>na</strong>~ajni principi <strong>na</strong> tretmanot se pomesteni:<br />

1. principot <strong>na</strong> poz<strong>na</strong>vawe <strong>na</strong> sekoj osudenik, 2. principot <strong>na</strong> po-<br />

41

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!