Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

deklaracijata, isto taka se veli: Ako voop{to e mo`no i soglasno so
psihata na pacientot, lekarot mora da dobie nezavisna soglasnost od
pacientot otkako }e mu se iznese celosno objasnuvawe. Deklaracijata
pravi fundamentalna razlika me|u medicinskoto istra`uvawe ~ija
cel e terapija na pacientot i medicinskoto istra`uvawe ~ija cel e
~isto nau~na i bez terapeutska vrednost za pacientot koj e objekt na
istra`uvaweto. Za vtoriot vid na medicinsko istra`uvawe
Deklaracijata e mnogu precizna: dol`nost na lekarot e da go
za{tituva `ivotot i zdravjeto na liceto vrz koe se vr{i
medicinskoto istra`uvawe. Vo ta smisla natamu se veli: prirodata,
celta i rizikot na medicinskoto istra`uvawe, lekarot mora jasno da
mu gi objasni na pacientot, a medicinskoto istra`uvawe vrz ~ove~ko
su{testvo ne mo`e da se izvr{i bez negova nezavisna soglasnost,
otkako toj prethodno bil informiran za toa. Ovaa soglasnost po
pravilo treba da se dobie pismeno, a zasegnatoto lice treba da e vo
takva du{evna, telesna i delovna sostojba da mo`e slobodno da go
izrazi svojot izbor. I onoj koj ispituva mora da go po~ituva pravoto
na poedinecot da go ~uva svojot li~en integritet osobeno ako e vo
zavisen odnos so istra`uva~ot. Poslednite dva citati se osobeno
va`ni i za zatvorenicite, osobeno toga{ koga im se nudi nagrada da
dadat soglasnost za primena na medicinski eksperimenti vrz niv.
Otamu ovaa Deklaracija vo golema mera im se prepora~uva i na
zatvorskite lekari.
3. Od gorenavedenoto proizleguva deka nikoga{ ne mo`e da se
ka`e deka osudenite lica mo`at da dadat nezavisna soglasnost za nivno
izlo`uvawe na medicinski eksperimenti. Ottamu liceto koe go
dozvolilo i koe go vr{i medicinskiot eksperiment vrz osudeno lice,
sekoga{ e odgovorno za toj akt.
^len 21
(1) Na osudenite lica treba da im se ovozmo`i rabota koja }e
bide korisna i soodvetna na na~inot na nejzinoto vr{ewe na
sloboda. Postignuvaweto na ekonomska korist ne smee da bide
edinstvena cel na rabotata.
(2) So rabotata osudenite lica se zdobivaat i gi razvivaat rabotnite
naviki, gi odr`uvaat rabotnite sposobnosti, i se steknuvaat
so stru~no znaewe za rabota na sloboda.
(3) Od osudenite lica ne smee da se bara da vr{at raboti {to se
opasni i {tetni za nivnoto zdravje.
72