Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

nekakov vid nadzor kombiniran so konkretna podr{ka od
op{testvoto.
Pravilo 89 (1) Zatvorskite upravi bi trebalo tesno da
sorabotuvaat so socijalnite slu`bi koi im pomagaat na biv{ite
zatvorenici vo nivnata rehabilitacija, osobeno vo pogled na
semejniot `ivot i vrabotuvaweto.
(2) Treba da se obezbedi pri otpu{taweto od ustanovata
zatvorenicite da dobijat spored potrebite soodvetna dokumentacija i
da im se pomogne da pronajdat prikladno smestuvawe i rabota. Treba
da se podmirat i so nu`ni sredstva za po~etok na `ivotot na sloboda i
so prikladna obleka so ogled na uslovite i godi{noto vreme kako i da
im se dadat pari potrebni da stignat do svoeto odredi{te.
(3) Na pretstavnicite na soodvetnite socijalni slu`bi bi
trebalo da im se dozvoli pristap vo ustanovata i do zatvorenicite za
da dadat celosen pridones kon programata za otpu{tawe i kon
programite za pomo{ na zatvorenicite po otpu{taweto
2. Odredbata od ~l. 191 vo celost e vo soglasnost so napred
spomenatite na~ela na SMP i EZP. Taa pretstavuva va`en del na
idejata za resocijalizacijata na osudenite lica kako primarna cel na
zatvorskiot tretman i osposobuvaweto za normalen `ivot na sloboda.
Vo nea najprvin e istaknata potrebata od kontinuirano podgotvuvawe
na osudenoto lice za otpu{tawe od izdr`uvaweto na kaznata koe treba
da zapo~ne u{te so prviot moment na negovoto doa|awe vo ustanovata.
Nejzina sledna bitna karakteristika e vo istaknuvaweto na stavot i
baraweto za naglaseni tretmanski aktivnosti kon osudenoto lice
neposredno pred negovoto otpu{tawe od ustanovata. Ovaa potreba
posebno e va`na za osudenite lica na dolgotrajni kazni li{uvawe od
sloboda. Za niv aktivnostite na podgotvuvawe za otpu{tawe se intenziviraat
tri meseci pred istekot na kaznata. Na~inite za nivno
podgotvuvawe se dosta slo`eni. Za niv treba da se sostavat individualni
programi za rabota, obrazovanie i u~estvo vo sportskite i
drugite aktivnosti vo zaednicata. Takviot zatvorenik bi trebalo da
ima posebna podgotovka so seta korist koja mo`e da ja ima od
pocelosno vospituvawe koe treba da gi vklu~i site mo`nosti na
op{testvoto i ustanovata, kako i dopolnitelni specijalizirani
kursevi {to se praktikuvaat na krajot od izdr`uvaweto na kaznata.
Zaradi ostvaruvawe na ovie zada~i vo koi treba da dojdat do izraz
pozitivnite odnosi me|u personalot i zatvorenicite, kako i
po{irokata sorabotka so op{testvenite organizacii, a, da se nadevame,
i so dobrotvorni rabotnici koi bi trebalo rabotat vo kaznenopopravnite
ustanovi, zatvorenicite treba da bidat smesteni vo posebno
tn. otpusno ili priemno-otpusno oddelenie. Vo toa oddelenie
374