Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

zatvorskata uprava, sekoga{ koga toa e potrebno, na zatvorenicite da
im ja obezbedi, a vo nikoj slu~aj deka tie se obvrzani da nosat takva
obleka. Spored toa ovde ne se raboti za toa dali osudenicite imaat
ili nemaat pravo da nosat osudeni~ka obleka, tuku deka zatvorskata
uprava mora vo opredeleni okolnosti i za opredeleni osudenici koi
ne mo`at toa samite da go storat, da im obezbedi takva obleka.
Analogno na toa istoto va`i i za obuvkite na osudenite lica.
Ednostavno, vo na{ite penitencijarni ustanovi na osudenite lica im
e dozvoleno da nosat sopstvena obleka i obuv}i so toa {to ustanovata
sepak ja nosi odgovornosta da gi obezbedi za onie na koi im se
potrebni (siroma{ni, stranski osudenici i sl). Za ~lenovite na
personalot va`no e da bidat vnimatelni kon faktot deka, nekoi
osudenici pri priemot nema da baraat osudeni~ka obleka i (ili)
obuv}i, no otkako }e gi iznosat, a nemaat sredstva da gi zamenat, ili
da gi dobijat od nadvor, }e treba da im se obezbedi na teret na
ustanovata. Vo ovaa smisla mnogu poblisku do smislata na odredbata
od st.1 e Praviloto 18 SMP vo koe se veli: Koga na zatvorenicite im
e dozvoleno da nosat sopstvena obleka u{te vo momentot na nivniot
priem vo zavodot treba da se prezemaat merki so koi }e se obezbedi taa
obleka da bide ~ista i upotrebliva.
2. Vo na{ite kazneno-popravni ustanovi site osudeni lica nosat
sopstvena obleka i sopstveni obuv}i, osven ako nekoi od gorenavedenite
okolnosti ja isklu~uvaat takvata mo`nost.
Noseweto sopstvena obleka e del od identitetot na ~ovekot. So
toa se zgolemuva ~uvstvoto na samopo~ituvawe na li~nosta i nejzinata
individualnost. Zatvorskite uniformi imaat sosema sprotiven
efekt.
3. Na osudenite lica koi rabotat sekoga{ im se obezbeduva
rabotna obleka (kombinizoni, mantili i sl.). Po zavr{uvaweto na
rabotnoto vreme na ovie, kako i ostanatite lica, im se dozvoluva da ja
nosat svojata sopstvena civilna obleka.
4. Koga oblekata, dolnata obleka i obuvkite na osudenite lica gi
nabavuva zatvorskaat uprava, tie treba da odgovaraat na klimatskite
uslovi i na godi{noto vreme. Pritoa e zna~ajno, deka sekoga{ koga se
nabavuva osudeni~ka obleka treba da se te`nee kon toa taa da bide
civilna ili, ako se raboti za uniforma taa da bide barem pribli`no
sli~na na civilnata obleka. Vo toj slu~aj e va`no takvata obleka da e
vo razli~ni golemini, taka {to osudenite lica nema da se dovedat vo
situacija da nosat obleka od nesoodvetna golemina. Vo toj kontekst
vrz zatvorskiot personal le`i obvrskata da bidat trpellivi i na
sekoe osudeno lice da mu ovozmo`at da dojde do obleka koja spored
brojot soodvetstvuva na negovata golemina.
209