Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

Na~eloto 2 NME istaknuva: Zdravstveniot personal, posebno
lekarite vo golem obem ja kr{at zdravstvenata etika i pravat
prekr{ok spored prifatenite megunarodni pravila, ako aktivno ili
pasivno se vklu~at vo dejnosti koi zna~at u~estvo, sou~esni{tvo,
pottiknuvawe ili obid nekoe lice da se izma~uva ili vrz nego da se
primenuva drug oblik na svirepo, nehumano ili poni`uva~ko
postapuvawe ili kaznuvawe. (v. Penolo{ki kompendium, str.145-149.)
Spored ~l. 1/1 KPT: Vo smisla na ovaa konvencija, izrazot
"tortura" go ozna~uva sekoj akt so koj na edno lice namerno mu se
nanesuvaat bolka ili te{ki fizi~ki ili mentalni stradawa zaradi
dobivawe od nego ili od nekoe treto lice izvestuvawe ili priznanie
ili zaradi negovo kaznuvawe za delo {to toa ili nekoe treto lice go
izvrilo ili za ~ie izvr{uvawe e osomni~eno, zapla{uvawe na toa
lice ili vr{ewe pritisok vrz nego ili zapla{uvawe ili vr{ewe
pritisok vrz nekoe treto lice ili od koja i da bilo druga pri~ina
zasnovana vrz koja i da bilo druga forma na diskriminacija, ako taa
bolka ili tie stradawa gi nanesuva slu`beno lice ili koe í da bilo
drugo lice koe dejstvuva vo slu`beno svojstvo ili na negov pottik ili
so negova izre~na ili molkumna soglasnost. Toj izraz ne se odnesuva na
bolka ili stradawa {to se rezultat isklu~itelno od zakonskite
sankcii, neodelivi od tie sankcii ili {to tie sankcii gi
predizvikuvaat. V. KPT - Penolo{ki kompendium, str. 151- 166.
Vo ~l. 5 od KOLOPZ se veli: Ni eden pretstavnik na zakonot ne
smee da nanesuva, pottiknuva ili tolerira bilo kakov oblik na
ma~ewe ili nekoe drugo svirepo, nehumano ili poni`uva~ko postapuvawe
ili kaznuvawe, nitu smee da se slu`i so povisoki naredbi ili
isklu~itelni okolnosti kako {to se voena sostojba ili zakana so
vojna, zakana vrz dr`avnata bezbednost, vnatre{na politi~ka nestabilnost
ili bilo koj drug javen nastan, za da ja opravda ma~eweto ili
ostanatite svirepi, nehumani ili poni`uva~ki postapki ili
kaznuvawa.
Ma~eweto, gruboto i ne~ove~no i degradira~ko postapuvawe ili
kaznuvawe se isto taka zabraneti vo ~l. 5 od Afrikanskata povelba za
~ovekovite prava i prava na narodite, so ~l. 5 od Amerikanskata konvencija
za pravata na ~ovekot i so ~l. 3 EK.
Zabranata na ma~ewe ili grubo, ne~ove~no ili degradira~ko
postapuvawe ili kaznuvawe direkno e sodr`ano ili e implicirano vo
nacionalnite ustavi na site zemji vo svetot. Za da se pottikne globalnoto
prifa}awe na ovoj princip, KPT gi obvrzuva dr`avite i nivnite
vladi da gi ispitaat i kaznat takvite akti i da gi nadomestat `rtvite
od tortura i grubo, ne~ove~no ili degradira~ko postapuvawe i
kaznuvawe.
44