21.11.2015 Views

Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

Penologija

Penologija

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

tika osudeni~kata rabota be{e prisil<strong>na</strong>. Toa z<strong>na</strong>~i deka vo institucio<strong>na</strong>lni<br />

uslovi, dokolku nema adekvat<strong>na</strong> motivacija i dobrovolno<br />

i samostojno prifa}awe <strong>na</strong> rabotata, taa vo su{ti<strong>na</strong> vo golem del e<br />

prisilba i retribucija. Smetam deka sfa}aweto za obligator<strong>na</strong> rabota<br />

koe nu`no proizleguva{e od ~l. 16 st. 1 <strong>ZIS</strong> od 1979 god. be{e<br />

plod <strong>na</strong> ed<strong>na</strong> cvrsto vkoreneta zabluda deka ~ovekot raboti samo koga e<br />

prisilen <strong>na</strong> toa. Iskustvoto me|utoa poka`uva deka vo site oblasti <strong>na</strong><br />

~ovekoviot `ivot <strong>na</strong>jdobri rezultati se postignuvaat toga{ koga se<br />

aktiviraat v<strong>na</strong>tre{nite sili <strong>na</strong> ~ovekot za samostojni postignuvawa.<br />

Sekoja prisilba sozdava revolt i akcii vo sprotiv<strong>na</strong> <strong>na</strong>soka, a prisiluvaweto<br />

<strong>na</strong> rabota, osobeno kon o<strong>na</strong>a {to ne se saka ({to be{e pravilo<br />

vo <strong>na</strong>{ite KPU i VPU) mo`e lesno da z<strong>na</strong>~i begstvo od nea so prviot<br />

~ekor <strong>na</strong> sloboda. Celosnoto begstvo od rabotata pak vo kaznenopopravnite<br />

ustanovi toga{ ne be{e mo`no za{to postoea disciplinskite<br />

kazni koi (so 30, odnosno 7 de<strong>na</strong> samica) trebaa da go <strong>na</strong>u~at osudenikot<br />

da ja "zasaka" rabotata. Pra{awe e kolku so toa se spre~uva{e<br />

negoviot nesovesen odnos kon rabotata, psihi~kite tenzii,<br />

zadovolstvoto od nea i ostvaruvaweto <strong>na</strong> <strong>na</strong>jzinite edukativni i drugi<br />

funkcii. Zatoa treba{e da se vospostavi odnos <strong>na</strong> osudenikot sprema<br />

trudot so koj }e se <strong>na</strong>vede dobrovolno i samostojno da se vklu~i vo ovoj<br />

proces, a so toa i vo procesot <strong>na</strong> sopstvenoto prevospituvawe. A ako<br />

se z<strong>na</strong>e deka <strong>na</strong> sekoj osudenik ne mu e potrbeno prevospituvawe treba{e<br />

da se razmisli i za toa dali nemu ovoj oblik <strong>na</strong> tretman treba da<br />

mu se prepi{e samo kako pravo, a ne i kako obvrska. Za da se postigne<br />

toa treba{e da se <strong>na</strong>jdat ili usovr{at instrumenti {to }e ja jak<strong>na</strong>t<br />

motivacijata <strong>na</strong> osudenikot. Pritoa osobeno se ima{e vo vid deka<br />

motivite {to gi potiknuvaat osudenicite <strong>na</strong> rabota se re~isi istite<br />

onie {to va`at i za slobodniot ~ovek. Tie zavisat od v<strong>na</strong>tre{nite i<br />

<strong>na</strong>dvore{nite faktori koj sekoj poedinec i so ogled <strong>na</strong> toa nu`no se<br />

razlikuvaat so toa {to nekoi od niv imaat op{to z<strong>na</strong>~ewe i zatoa vrz<br />

niv treba da se stavi akcentot kako od stra<strong>na</strong> <strong>na</strong> zakonodavstvoto taka<br />

i od prevospitnite slu`bi. Me|u tie motivi sekako deka predni~at:<br />

motivot za materija<strong>na</strong> i duhov<strong>na</strong> egzistencija, motivot da mu se pomaga<br />

<strong>na</strong> svoeto semejstvo, motivot za doka`uvawe <strong>na</strong> rabot<strong>na</strong>ta sposobnost i<br />

stru~no usovr{uvawe, motivot za samostojnost i nezavisnost, motivot<br />

da se prodol`i so istata rabota <strong>na</strong> sloboda, motivot da se ispolnuva<br />

vremeto (da se izbegne dosadata), motivot za sorabotka so drugite, i,<br />

duri <strong>na</strong> kraj, motivot za zdobivawe so pogodnosti. Za `al vo dosega{-<br />

nite uslovi <strong>na</strong> <strong>na</strong>{iot sistem <strong>na</strong> izvr{uvawe <strong>na</strong> kaznite li{uvawe od<br />

sloboda se ode{e po obraten redosled taka {to posledniot motiv<br />

dobiva{e <strong>na</strong>jgolemo z<strong>na</strong>~ewe vo procesot <strong>na</strong> razvivaweto <strong>na</strong> qubovta<br />

sprema rabotata.<br />

75

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!