Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

situacija i vrz taa osnova da go menuva svojot odnos kon op{testvoto i
imanentnite li~ni potencijali. Vo otsustvo na me|usebni komunikacii
zasnovani vrz iskrenost, doverba i sorabotka osudenoto lice stanuva
indiferentno kon sekakvi vospitni vlijanija. Pritisnat od nepovolnoto
dejstvo na navedenite faktori osudenikot svesno ili nesvesno
se povlekuva vo sebe i projavuva visok stepen na nedoverba koja
mu slu`i kako neproboen {tit od sekakvi proverki i isku{enija. "De
omnibus dubitandum" stanuva negovoto rakovodno na~elo. Toa mu ovozmo`uva
da bide pretpazliv vo uveruvawe deka negovo e bez problemi da
ja izdr`i kaznata, a ne me|u zatvorskite yidini da ja gradi svojata neizvesna
idnina.
Vo gorenavedenite konsekvenci nesomneno e sodr`ana golema
vistina. Toa me|utoa ne zna~i deka pri postavuvaweto na teoretskiot
koncept za ulogata na vospituvaweto na osudenite ne bila vodena smetka
za mo`nite objektivni slabosti i pre~ki kako i za pretpostavkite
za nivno sovladuvawe. Vo taa nasoka vo prv red se istaknuva zna~eweto
na izborot na metodite, postapkite i sredstvata {to vo racete na
iskusni penolo{ki rabotnici i slu`bi }e pridonesat da se razbie
malodu{nosta, somnevaweto, zatvorenosta i otporot sprema vospitnite
vlijanija. Stanuva zbor za vospituva~ite, socijalnite rabotnici,
pripadnicite na obezbeduvaweto pa duri i za instuktorite koi vodej-
}i smetka za zatvorskiot re`im, zatvorskata atmosfera i polo`bata
na osudenikot treba da gi primenuvaat najsovremenite metodi na
pedago{ko-andrago{ko vlijanie. Od izborot na tehnikata i pristapot
na deluvawe vo golem obem }e zavisi najprvin dobrovolnosta, a potoa
i aktivniot odnos na sekoj osudenik za vistinsko prifa}awe na vospitnite
sodr`ini. Bez toj element na samostojnost nema uspeh vo ovoj
kako i vo site drugi prevospitni procesi. Dobrovolnoto vklu~uvawe
na osudenikot vo sopstveniot tretman e glaven uslov za nadminuvawe
na objektivnite pre~ki na penitencijarniot sistem i edinstveno
ispraven na~in za aktivirawe na voljata, vra}awe na samodoverbata i
prifa}aweto na drugite kako ~itateli na sopstvenoto prifa}awe od
niv.
Za metodite na tretman v. Penologija 2, str. 219-247.
2. Osnovnata odredba od zna~ewe za na~inot na ostvaruvaweto na
tretmanot na osudenite lica vo SMP e sodr`ana vo Pravilo 69 vo koe
se veli: Po priemot vo zavodot i prou~uvaweto na li~nosta na
zatvorenikot osuden na kazna ili merka vo opredeleno treewe, treba
vedna{ da se primeni programa za postapuvawe vrz osnova na podatocite
so koi se raspolaga za negovite individualni potrebi, sposobnosti i
psihi~ka sostojba.
265