21.11.2015 Views

Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

Penologija

Penologija

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

koga ne e celishodno da se izre~at vospitnite merki. Pritoa<br />

celishodnosta ovde treba da se podrazbere vo smisla <strong>na</strong> stepenuvawe<br />

<strong>na</strong> potrebata od prezemawe <strong>na</strong> poslabi ili zasileni merki <strong>na</strong><br />

vospituvawe, bidej}i vospituvaweto <strong>na</strong> maloletnicite se istakuva<br />

kako ednistve<strong>na</strong> cel <strong>na</strong> site krivi~ni sankcii <strong>na</strong>meneti za ovie lica.<br />

Vo taa smisla maloletni~kiot zatvor gi poseduva karakteristikite <strong>na</strong><br />

vospit<strong>na</strong> merka i zatoa so pravo mo`e da se ka`e deka maloleti~kiot<br />

zatvor pretstavuva i "poostra vospit<strong>na</strong> merka". Ovaa konstatacija<br />

mo`e mnogu lesno da se vidi od odredbata so koja se odreduva celta <strong>na</strong><br />

maloletni~kiot zatvor. Ottamu mo`e da se zaklu~i deka i kaj izvr{uvaweto<br />

<strong>na</strong> vospitnite merki i kaj izvr{uvaweto <strong>na</strong> maloltni~kiot<br />

zatvor soglasno niv<strong>na</strong>ta zaedni~ka cel {to ja opredelil zakonodavecot,<br />

a vrz osnova <strong>na</strong> poz<strong>na</strong>vaweto <strong>na</strong> li~nosta <strong>na</strong> maloletnikot,<br />

op{testve<strong>na</strong>ta reakcija <strong>na</strong> sredi<strong>na</strong>ta sprema maloletnite delinkventi<br />

e ista. Toa z<strong>na</strong>~i deka vospitnite merki od institucio<strong>na</strong>len karakter<br />

ne se razlikuvaat i ne treba da se razlikuvaat vo <strong>na</strong>~inot <strong>na</strong> nivnoto<br />

izvr{uvawe. Razlikata me|u niv zasega se sostoi samo vo <strong>na</strong>~inot <strong>na</strong><br />

nivnoto izrekuvawe. Toa proizleguva ottamu {to za izrekuvaweto <strong>na</strong><br />

kaz<strong>na</strong>ta maloletni~ki zatvor zakonodavecot predvidel poi<strong>na</strong>kvi kriteriumi<br />

od onie za izrekuvaweto <strong>na</strong> vospitnite merki. Tie kriteriumi<br />

kaj maloletni~kiot zatvor se odnesuvaat <strong>na</strong> vozrasta <strong>na</strong> delinkventot,<br />

te`i<strong>na</strong>ta <strong>na</strong> storenoto krivi~no delo, stepenot <strong>na</strong> krvi~<strong>na</strong>ta<br />

odgovornost kako i uverenieto deka ni ed<strong>na</strong> od vospitnite merki vo<br />

konkreniot slu~aj ne bi bila celishod<strong>na</strong>. Pokraj ovie strogi uslovi<br />

pri kaznuvaweto <strong>na</strong> maloletnicite mora da se vodi smetka za celosnoto<br />

zapoz<strong>na</strong>vawe <strong>na</strong> niv<strong>na</strong>ta li~nost, nivnoto sudsko mi<strong>na</strong>to, deka<br />

eventualno izre~enite porane{ni merki go nemale sakaniot efekt, za<br />

semej<strong>na</strong>ta i ekonomskata sostojba <strong>na</strong> maloletnicite, mo`nosta za nivnoto<br />

{koluvawe i uslovite za nivnoto stru~no usovr{uvawe. Seto toa<br />

se okolnosti od posebno z<strong>na</strong>~ewe za podobro ostvaruvawe <strong>na</strong> specijal<strong>na</strong>ta<br />

i general<strong>na</strong>ta prevencija koga se raboti za maloletnite storiteli<br />

<strong>na</strong> krivi~ni dela od pote`ok vid. Me|utoa ovde treba da se ima<br />

predvid deka izrekuvaweto <strong>na</strong> maloletni~kiot zatvor duri i toga{<br />

koga se ispolneti site pretpostavki ne e zadol`itelno. Imeno, sudot<br />

e ovlasten (toa e negovo fakultativno pravo) da odlu~i dali }e ja<br />

izre~e ili nema da ja izre~e ovaa merka, a za toa e potrebno toj da se<br />

uveri deka poradi te{kite posledici <strong>na</strong> deloto i visokiot stepen <strong>na</strong><br />

krivi~<strong>na</strong>ta odgovornost ne bi bilo opravdano da se izre~e vospit<strong>na</strong><br />

merka.<br />

Od predhodnoto jasno se ocrtuvaat elementite {to maloletni~kiot<br />

zatvor go karakteriziraat kako vospit<strong>na</strong> merka. Me|utoa kako<br />

{to ve}e spome<strong>na</strong>vme vo nego se vtkaeni i drugi elementi koi<br />

399

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!