Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

objektivnite mo`nosti na ustanovata. Pritoa treba da se vodi gri`a
so osnovnoto obrazovanie da bidat opfateni i onie lica za koi so
programata za tretman e predvideno stru~no osposobuvawe a koi za toa
ja namaat potrebnata {kolska sprema.
2. Vo vrska so obrazovanieto na osudenite lica SMP go sodr`at
samo Praviloto 77 koe glasi: (1) Treba da se prezemat mer}i da se
razvie nastava za site zatvorenici koi se vo sostojba da ja koristat,
pri {to treba da se podrazbere i religiozna nastava vo zemjite kade
{to toa e mo`no. Nastavata za nepismenite i mladite zatvorenici
treba da bide zadol`itelna i administracijata mora da í posveti
posebno vnimanie.
(2) Vo granicite na mo`nostite nastavata koja {to im se pru`a
na zatvorenicite treba da bide usoglasena so sistemot na javnata
nastava za da mo`at bez te{kotii da go prodol`at svoeto obrazovanie
po pu{taweto na sloboda.
EZP gi sodr`at slednive pravila po odnos na obrazovabieto na
oudenite lica:
Pravilo 77: Vo sekoj ustanova mora da bide organizirana
opse`na obrazovna programa za na site zatvorenici da im se pru`i
mo`nost za ostvaruvawe barem na nekoja svoja potreba ili ambicija.
Takvite programi bi trebalo da imaat za cel uspe{na rehabilitacija,
podobruvawe na moralot i povedenieto i nivnoto samopo~ituvawe.
Pravilo 78: Obrazovanieto bi trebalo da se sogleda kako
sistemska aktivnost {to kako i trudot mu dava ista polo`ba i
osnoven pridones na tretmanot, a se sproveduva vo voobi~aenoto
rabotno vreme i pretstavuva del na programata za individualen
tretman.
Pravilo 79: Zatvorskite upravi bi morale da mu posvetat
posebno vnimanie na obrazovanieto na mladite zatvorenici, potoa na
stranskite dr`avjani i na zatvorenicite so posebni kulturni i
eti~ki problemi.
Pravilo 80: Treba da se organiziraat specifi~ni programi na
kolektivno obrazovanie za onie zatvorenici koi imaat posebni
problemi kako na primer nepismenost i sli~no.
Pravilo 81: Vo ramkite na ostvarlivoto, obrazovanieto na
zatvorenicite mora da se: a) integrira vo nacionalniot obrazoven
sistem taka {to }e mo`e bez te{kotii da se prodol`i po
izleguvaweto od zavodot.
b) organizira vo obrazovni ustanovi nadvor od zavodot.
3. Spored ZOO, dejnosta na osnovnoto obrazovanie pretstavuva
del od edinstveniot vospitno-obrazoven sistem. Toj sistem se
organizira i ostvaruva vo osnovnite u~ili{ta. Soglasno ~l. 4 st. 2
254