Zoran Sulejmanov - Komentar na ZIS (p. 563)

da im se ovozmo`at pogodnosti {to mo`at da proizlezat od Praviloto
90, i ne smee da im se nametnuvaat drugi ograni~uvawa osven onie
{to se neizbe`ni so kaznenata postapka i vo interes na bezbednosta
na ustanovata.
92. (1) Na neosudenite zatvorenici treba da im se dozvoli vedna{
da gi izvestat svoite semejstva za zatvoraweto i komunicirawe so
semejstvoto, prijatelite i licata so koi kontaktot e vo nivni interes.
(2) Treba da im se dozvoli i primawe na poseti vo ~ove~ki uslovi
ograni~eni edinstveno so takvi merki na bezbednost i nadzor {to se
nu`ni za interesite na pravosudnata administracija i bezbednosta na
ustanovata. (3) Ako nekoj od neosudenite zatvorenici ne sakaat da
izvestat nikogo od navedenite lica zatvorskata uprava ne bi smeela
toa da go stori samovolno, osven ako postojat opravdani pri~ini, kako
na primer, odredena vozrast, sostojba ili nedostatok.
93. Na neosudenite zatvorenici treba vedna{ po zatvoraweto da
im se ovozmo`i da izberat zakonski zastapnik ako takov im e
dostapen, da primaat poseti od zakonskiot sovetnik so cel za svoja
odbrana, da mu davaat doverlivi podatoci i od nego da primaat soveti
i upatstva. Na nivno barawe treba da im se pru`at site potrebni olesnuvawa
za taa cel. Posebno treba da se dozvoli koristewe na pomo{ od
tolkuva~ vo site va`ni kontakti so upravata i pri iznesuvawe na
odbrana. Policijata ili personalot na ustanovata smee da go nadzira,
no ne i da gi prislu{kuva posrednite ili neposrednite razgovori
me|u zatvorenikot i negoviot zakonski sovetnik. Smestuvaweto na neosudenite
zatvorenici mora da se sprovede vo soglasnost so Praviloto
11 (3).
94. Neosudenite zatvorenici treba da se smestat vo oddelni prostorii,
osven ako poradi opredeleni okolnosti toa bi bilo neprifatlivo.
95. (1) Na neosudenite zatvorenici treba da im se dozvoli koristewe
na sopstvena obleka, pod uslov da e ~ista i prikladna. (2) Na zatvorenicite
koi ne sakaat da ja koristat ovaa mo`nost treba da im se
dade soodvetna obleka. (3) Ako neosudenite zatvorenici nemaat prikladna
sopstvena obleka, treba da im se dade civilna obleka vo dobra
sostojba so koja }e se pojavat vo sudnica ili }e ja koristat pri
dozvolenite izleguvawa.
96. Na neosudenite zatvorenici sekoga{ koga e mo`no treba da
im se pru`i prilika za rabota, no toa ne smee da se bara od niv. Onie
{to }e se odlu~at za rabota mora da bidat plateni kako i ostanatite
zatvorenici. Dokolku postojat organizirani obrazovni kursevi ili
ostru~uvawe za nekoj zanaet, neosudenite zatvorenici treba da se
pottiknat da se vklu~at vo niv.
115