მოგზაურობა დედამიწის ცენტრისაკენ

- როგორ! - გამიკვირდა მე, - ჩვენ ხელთ ვიგდეთ პირველყოფილი ზღვებისცოცხალი მკვიდრი?- დიახ, - მიპასუხა პროფესორმა, თან დაკვირვება განაგრძო, - და, როგორცხედავ, ამ თევზისმაგვარ ნამარხს თანამედროვე თევზებთან არაფერი აქვს საერთო.ჰოდა, ერთ-ერთი ასეთი თევზის ცოცხლად ხელში აყვანა ნამდვილი ბედნიერებააბუნებისმეტყველისათვის.- კი მაგრამ, ეს თევზი რომელ ოჯახს ეკუთვნის?- განოიდური თევზების ოჯახს, სეფლასპისების კლასისა, გვარი კი...- რომელია?- ვფიცავ, პტერისტების გვარი უნდა იყოს! მაგრამ ამას ერთი თავისებურებააქვს, რომელსაც, როგორც ამბობენ, მიწისქვეშა წყლების თევზებში ვხვდებით.- რომელი?- ბრმაა!- ბრმაო!საერთოდ არა აქვს მხედველობის ორგანო.ვაკვირდები. სრული ჭეშმარიტებაა, მაგრამ, იქნებ ეს გამონაკლისია. ანკესსკიდევ წამოვაცვით ხორცი და ზღვაში გადავაგდეთ. ზღვა თევზით სავსე იყო. ორისაათი ვითევზავეთ და უამრავი პტერიტები დავიჭირეთ. ანკესს დიპტერიდებიცმოჰყვა, ბიძაჩემმა მათი გვარი ვერ დაადგინა. თვალი არცერთს არა ჰქონდა. ესმოულოდგნელი თევზაობა სასარგებლო გამოდგა. სურსათი შეგვემატა.ეტყობა, ამ ზღვაში მხოლოდ ნამარხი სახეობანი მოიპოვება, განსაკუთრებითუძველესი თევზები და ქვეწარმავლები შემონახულან.იქნებ, რომელიმე ქვეწარმავალსაც წავაწყდეთ, რომელთა არსებობაზემეცნიერები ერთი ციცქნა ძვლის ნარჩენებით მსჯელობენ.დურბინდს ვიმარჯვებ და ზღვას ვათვალიერებ. არაფერი ჩანს, უთუოდ, ჩვენჯერ კიდევ შორს არ შევჭრილვართ ზღვაში.ზევით ავიხედე, რატომ არ უნდა გაჰკვეთოს ეს მკვრივი ჰაერი და ფრთებისშხუილით არ გადაგვიაროს თუნდაც უკვდავი კიუვიეს მიერ აღდგენილმა რომელიმეფრინველმა? საკვებად მათ თევზიც საკმაოდ ექნებოდათ. სივრცეს ვაკვირდები,მაგრამ ჰაერშიც, ნაპირისა არ იყოს, ერთი სულდმგულიც არა ჩანს. წარმოდგენასგადავყევარ პალეონთოლოგიის მშვენიერი ჰიპოთეზების სამყაროში. ცხადლივსიზმარსა ვხედავ. წყლის ზედაპირზე მელანდება უშველებელი ქერსიტები,წარღვნამდელი კუ, მოტივტივე კუნძულებს რომ ჰგავს. მოქუფრული ნაპირებისქვიშაზე გამოდიან პირველყოფილი ძუძუმწოვარა ცხოველები, ლეპტოთერიუმი,ბრაზილიის გამოქვაბულებში რომ იპოვეს, მერიკოთერიუმი, ციმბირის მყინვარეულიარეების მკვიდრი. უფრო შორს, კლდეებს იქით, ჩანს სქელკანიანი ლოფიოდონი -ბუმბერაზი ტაპირი, ნადავლს ედავება ანოპლოთერიუმს, უცნაურ ცხოველს,რომელიც მარტორქასაც, ცხენსაც, ჰიპოპოტამსაც და აქლემსაც ჰგავს, თითქოს უფალისამყაროს შექმნის პირველ საათებში აჩქარებულა და ერთ ცხოველში მრავალიცხოველის თვისება აურევია. გოლიათი მასტოდონტი თავის ხორთუმს ატრიალებსდა ეშვებით ნაპირის კდლეებს ანგრევს, ხოლო მეგათერიუმი უშველებელი თათებითმიწას თხრის და მისი ბღავილი ჟღერადი გრანიტის კლდეებში ექოს იწვევს. უფრომაღლა ციცაბო კლდეებზე დაცოცავს მაიმუნების წინაპარი. კიდევ უფრო მაღლა,ფრთახელიანი პტეროდაქტილი ღამურასავით ნავარდობს მკვირვ ჰაერში. და ბოლოს,სულ ზედა ფენებში, ვხედავ ვეება ფრინველებს, კასიურაზე უფრო ძლიერებს,