მოგზაურობა დედამიწის ცენტრისაკენ

ისლანდიელების ენაზე საუბრობდნენ. ბიძაჩემი გერმანულს გაურევდა ხოლმე,ხოლო ბ-ნი ფრიდრიკსონი ლათინურს, რათა მეც შემძლებოდა მათი ლაპარაკისგაგება. საუბარი, როგორც მეცნიერებს შეჰფერის, სამეცნიერო საკითხებს ეხებოდა,მაგრამ პროფესორი ლიდენბროკი ზედმიწევნით თავშეუკავებელი იყო და ყოველწამსთვალით მანიშნებდა, რომ ხმა არ ამომეღო იმის თაობაზე, რაც ჩვენს მომავალ გეგმებსშეეხებოდა.პირველად ყოვლისა, ბ-ნმა ფრიდრიკსონმა ჰკითხა ბიძაჩემს ბიბლიოთეკაშირამე საინტერესოს თუ წააწყდითო.- თქვენი ბიბლიოთეკა! - წამოიძახა პროფესორმა, - დაფლეთილი წიგნებისა დათითქმის ცარიელი თაროების მეტი იქ ვერაფერი ვერა ვნახე.- როგორ! - გაუკვირდა ბ-ნ ფრიდრიკსონს, - ჩვენ რვა ათასი ტომი გვაქვს,რომელთაგან მრავალი ძვირფასი და იშვიათი ეგზემპლარია ძველ სკანდინავურენაზე დაწერილი. შრომებით თუ ახალი წიგნებით კოპენჰაგენი ყოველ წელსგვამარაგებს.- მაგრამ სად არის ეს რვა ათასი ტომი? მე რომ მკითხოთ....- ო! ბატონო ლიდენბროკ, ეს წიგნები მთელ ჩვენს ქვეყანაში ტრიალებს. ჩვენსძველ ყინულოვან კუნძულზე სწავლა უყვართ! ვერც ერთ ფერმერს, ვერც ერთმეთევზეს ვერ ნახვავთ, კითხვა რომ არ იცოდეს და არ კითხულობდეს. ჩვენვფიქრობთ, წიგნის დანიშნულება ის კი არ არის, რკინის კარში გამოკეტილი იყოს დაობდებოდეს ცნობისმოყვარე თვალთაგან შორს, ისინი მკითხველთა თითებმა უნდაფურცლონ და ცვითონ. ამიტომაა, რომ ეს ტომები ხელიდან ხელში გადადის, მათფურცლავენ, კითხულობენ ერთხელ ან მრავალჯერ და ეს წიგნები ხშირად თაროსუბრუნდებიან მხოლოდ ერთი ან ორი წლის შემდეგ.- ამასობაში კი, - უპასუხა ბიძაჩემმა წყრომით, - უცხოელები...- რას იზამ! უცხოელებს შინ საკუთარი ბიბლიოთეკები აქვთ და, უწინარესყოვლისა კი, საჭიროა, რომ ჩვენი გლეხები განათლდნენ. აკი მოგახსენეთ,ისლანდიელებს შესისხლხორცებული აქვთ სწავლისადმი სიყვარული, ამიტომაცარის, რომ 1816 წელს ჩვენ დავაარსეთ ლიტერატურული საზოგადოება, რომლისსაქმიანობა კარგად წარიმართა; უცხოელი მეცნიერები მის წევრობას საპატიოდთვლიან; საზოგადოება ბეჭდავს ჩვენი თანამემამულეებისათვის განკუთვნილწიგნებს და ქვეყანას ნამდვილ სამსახურს უწევს. თუ თქვენ გსურთ, ჩვენი ერთ-ერთიწევრ-კორესპოდენტი გახდეთ, ბატონ ლიდენბროკ, უდიდეს სიამოვნებასმოგვანიჭებთ.ბიძაჩემი, უკვე ასიოდე სამეცნიერო საზოგადოების წევრი, ხალისითდათანხმდა, რამაც ბ-ნ ფრიდრიკსონს გულია აუჩუყა.- ახლა კი, - განაგრძო მან, - კეთილი ინებეთ და დამისახელეთ ის წიგნები,რომელთა ნახვის იმედი გქონდათ ჩვენს ბიბლიოთეკაში და მე, შესაძლოა, შევძლორაიმე ცნობა მოგაწოდოთ.ბიძაჩემს შევხედე. პასუხის გაცემამდე შეყოყმანდა. ეს ხომ უშუალოდ მისგეგმებს ეხებოდა. მაგრამ დაფიქრდა და უთხრა:- ბატონო ფრიდრიკსონ, მე მინდოდა გამეგო, ძველ ნაშრომთა შორის ხომ არაგაქვთ არნე საკნუსემის ნაწერები?- არნე საკნუსემი? - მიუგო რეიკიავიკელმა მასწავლებელმა. - თქვენგულისხმობთ მეთექვსმეტე საუკუნის მეცნიერს, რომელიც დიდი ბუნებისმეტყველი,დიდი ალქიმიკოსი და მოგზაური იყო?- სწორედ მას ვგულისხმობ.