მოგზაურობა დედამიწის ცენტრისაკენ

უცნაური იერი მიეცათ. ჰომფმანის ამ ფანტასტიკურ გმირსა ვგავდით, რომელმაცთავისი ჩრდილი დაკარგა.ერთი მილი, რომ გავიარეთ, ვეება ტყის პირი გამოჩნდა, მაგრამ სოკოების ტყე კიარ იყო პორტ-გრაუბნის მახლობლად რომ ვნახეთ.ეს იყო მესამეული ეპოქის დიადი მცენარეულობა, დიდი, დღეს უკვე გამქრალისახეობის პალმის ხეები, დიდებული პალმაცეტები, ფიჭვი, ურთხელი, კვიპაროსი. ესწიწვოვანთა ოჯახის წარმომადგენლები ერთმანეთთან დაბურული ლიანებით იყვნენგადაქსელილი. ხავსისა და ჰეპატიკის რბილი ხალიჩა ფარავდა ნიადაგს. რამდენიმენაკადული მორაკრაკებდა ამ ხეთა ჩრდილში, რომელიც არც იმსხურებდა ამ ეპითეტსრადგან ისინი არაფერს არ ჩრდილავდნენ. ნაკადულთან ნაპირზე იზრდებოდა ხე-გვიმრა, რომელიც სათბურებში გამოყვანილსა ჰგავდა. ოღონდაც, მზისმაცოცხლებელ სითბოს მოკლებული ხეები, ბუჩქნარი და ყველა აქაური მცენარეუფერული იყო. ამ ერთფეროვან მოყავისფრო და თითქოს გაცრეცილი ფერისმცენარეულობაში ცალკე მცენარეს ვერც გმოარჩევდით. ფოთლებს სიმწვანე აკლდათდა თვით ყვავილები, თუმცა მსამეულ ეპოქაში, რომლმაც ისინი წარმოშვა, მეტადმომრავლებულან, მაგრამ არც ფერი ჰქონდათ, არც სურნელება და ჰაერზეგამოხუნებული, ქაღალდისაგან დამზადებული გეგონებოდათ.ლიდენბროკი შეიჭრა ამ ბუმბერაზ ტყეში. მეც მივყევი, თუმცა რაღაცწინათგრძნობა მაწუხებდა. რახან ბუნებამ უხვად დაამზადა მცენარეული საკვები,რატომ არ შეიძლებოდა საშიში ძუძუმწოვარი ცხოველებიც შეგხვედროდა?დაბერებული და წაქცეულ ხეებს შორის შექმნილ ველობებზე ვხედავდი პარკოსანმცენარებსა და ათასგვარ საკვებ ბალახებს, ყველა პერიოდის მცოხნავ ცხოველს რომგაახარებდა. შემდეგ დავინახეთ დედამიწის ზედაპირზე სხვადასხვა განსხვავებულსარტყლებში მოზარდი, აქ კი ერთმანეთში არეული ხეები, პალმის ხის გვერდით -მუხა, ნორვეგის ნაძვზე დაყრდნობილი ავსტრლიის ევკალიპტე, ზელანდიისკორისის ტოტებში გახლართული ჩრდილოეთის არყის ტოტები. აქუგულვებელყოფილი და დარღვეული იყო დედამიწის ყველაზე ჭკუამახვილბოტანიკოსთა საკალსიფიკაციო მოსაზრებანი.უცებ შევჩერდი და ბიძაჩემის დავაკავე. ტყის სიღრმეში გაბნეული შუქი სულუმცირესი საგნების გარჩევის საშუალებას იძლეოდა. მომეჩვენა, რომ დავინახე... არა!არა! ნამდვილად, საკუთარი თვალით ვხედავდი, ხეებქვეშ მოძრავ უშველებელცხოველს. მართლაც, გოლიათური ცხოველების მასტოდონტების მთელი ჯოგი იყო.მაგრამ ახლა უკვე ცოცხალი და არანამარხი, ოჰაიოს ჭაობებში, 1801 წელს აღმოჩენილნამარხ ცხოველთა მსგავსი. ხეებზე ვხედავდი დიდ სპილოებს, გველებივით რომამოძრავებდნენ ხორთუმებს, მესმოდა გრძელი ეშვების ხმაურით როგორ აპობდნენბებერ მუხებს, ისინი ამტვრევდნენ ტოტებს და მოგლეჯილი ფოთლები ინთქმებოდაურჩხულის ხახაში.ამრიგად, ჩემი სიზმარი ახლა ხორცს ისხმდა, ჩემ თვალწინ გაცოცხდამესამეული და მეოთხეული ეპოქების გარდასულ დროთა ნათელი სამყრო! ჩვენმარტონი ვიყავით აქ დედამიწის წიაღში, მიწისქვეშეთის ონავარ მკვიდრთაპირისპირ.ბიძაჩემიც ხედავდა.- წამოდი, - თქვა მან ერთბაშად და მკლავში ხელი წამავლო - წინ გავწიოთ!- არა! - წამოვიძახე მე, - არა! ჩვენ უიარაღონი ვართ და რას გავხდებით ამუშველებელ ოთხფეხთა შორის? წამოდით, ბიძაჩემო, გავეცალოთ, ამ ურჩხულთაგაღიზიანება არც ერთ ადამიანს არ შერჩება ტყუილუბრალოდ.