მოგზაურობა დედამიწის ცენტრისაკენ

19 ივნისს, დაახლოებით ერთი მილის მანძილზე, ფეხქვეშ გაშიშვლებულილავის ნიადაგს ვგრძნობდით, რომელსაც მკვიდრნი "hraun"-ს უწოდებენ; ლავისდანაოჭებული ზედაპირი ხან გრძელ ბაგირებს ჰგავდა და ხან დახვეულ თოკისხვეულებს, ლავა ფართო ნაკადებით ჩამოღვრილა მეზობელი, ჩამქრალივულკანიდან, გაცივებულა, მაგრამ მათ წარსულ მძვინვარებას ლავის ეს ნაკადებიმოწმობენ. ლავის ფენის ქვეშიდან ამოხეთქილი ცხელი წყაროების ორთქლიამოდიოდ.დრო არ იყო, ამ მოვლენებს დავკვირვებოდით; რადგან წინ დიდი სავალიგვქონდა. მალე ცხენების ფეხქვეშ კვლავ აიზილ ჭაობიანი ნიადაგი; აქა-იქ მათ პატარ-პატარა ტბები ენაცვლებოდა. გზა დასავლეთისაკენ გვედო. მართლაც, გარსშემოვუარეთ ფაქსას ყურეს და ჩვენგან სულ რაღაც ხუთ მილზე ღრუბლებშიაღიმართა ცად აწვდილი სნეფელსის ორთავა მწვერვალი.ცხენები ხალისიანდ მიაბიჯებდნენ; გზის სიძნელე არ აფერხებდათ. მე კი უკვედაღლილობას ვგრძნობდი; ბიძაჩემი ისევე მტკიცედ და წელში გამართულად იჯდაცხენზე, როგორც პირველ დღეს; აღტაცებით შევცქეროდი მასა და მონადირესაც,რომელსაც ექსპედიცია უბრალო გასეირნებად მიაჩნდათ.შაბათს, 20 ივნისს, საღამოს ექვს საათზე, ზღვის პირას მდებარე სოფელ ბუდირსმივაღწიეთ და გამყოლმა კუთვნილი გასამრჯელო მოითხოვა. ბიძაჩემმა გაუსწორაანგარიში. აქ მასპინძლობ თვით ჰანსის ოჯახმა შემოგვთავაზა - მისმა ბიძებმა დაბიძაშვილებმა გულღიად მიგვიღეს და სიამოვნებით ვისარგებლებდი ღირსეულიადამიანების სიკეთით, სულს მოვითქვამდი მათთან, მაგრამ, ბიძაჩემს დასვენებასსულაც არ სჭირდებოდა და საპირისპირო განზრახვა ჰქონდა. ასე რომ, მეორე დღესიძულებული შევიქენით, კვლავ შევმჯდარიყავით ჩვენს ერთგულ ცხენებზე.ზედაპირს მთების სიახლოვე ეტყობოდა, ალაგ-ალაგ ნიადაგიდან ბებერი მუხისფესვებივით ჩანდა გრანიტის საფუძველი. გარს ვუვლიდით ვულკანის ვეება ძირს.პროფესორი ამ მთას თვალს არ აშორებოდა: გამომწვევად უცქერდა და ხელსუღერებდა, თითქოს შეჯიბრებაში იწვევდა და ამბობდა: "აი გოლიათი, რომელიცუნდა დავიპყრო!" როგორც იქნა, ოთხი საათის სიარულის შემდეგ, ცხენებიშეჩერდნენ სტაპის მღვდლის სახლის კარებთან.მეთოთხმეტე თავიდაბა სტაპიში ლავური ველის შუაგულში ოცდაათიოდე ქოხი იდგა.ქოხებს ვულკანისაგან არეკლილი მზის სხივები ანათებდა. დაბა პატარაფიორდის სიღრმეში იშლებოდა, რომელიც ძალზე უცნაური იერის ბაზალტურკედლებს შუა მოქცეულიყო.ცნობილია, რომ ბაზალტი ვულკანური წარმოშობის მძიმე ქანია. ისლანდიურიბაზალტი გვაოცებს თავისი სწორი ფორმით და განფენილობით. გეგონება,გეომეტრიულად სწორი ფორმების შესაქმნელად ბუნებას ადამიანივით სამკუთხედი,ფარგალი და შვეული უხმარიაო. თუკი სხვაგან, სხვა ადგილას, გრანიტის ქაოტურიდახვავების შესაქმნელად უწესრიგო ფორმებს იყენებენ, - ოდნავ დამჩნეულკონუსებს, არასრულყოფილ პირამიდებს, ხაზინების უცნაურ თანმიმდევრობას, აქთითქოს წესრიგის მაგალითის მიცემა სურსო წინ უსწრებს უძველესი დროისარქიტექტორებს, ქმნის მკაცრ წესრიგს, რომლის მსგავსი არასოდეს არ ყოფილა არცბაბილონის და არც საბერძნეთის საოცარ ნაგებობებში.