Digitale uitgave van:

[7]
zelf het „eyghen vleesch ende bloet” van de heren Staten, is toch zeker sterk
genoeg om er tegen op te wegen. Niet onverklaarbaar noemde een Geuzenlied
hem later zonder meer „een edel Heere uyt Nederlant”. Trouwens heeft hij zich
zijn leven lang niet het liefst in het Frans uitgedrukt? Eigenhandige Duitse
brieven zijn in zijn briefwisseling witte raven. Met de Staten corresponderen deed
hij - ook al is het Nederlands hem waarschijnlijk niet onbekend geweest in de
regel in het Frans. En een Frans gebed is in zijn laatste ogenblikken immers ook
de reflex zijner ontroering over het feit, dat hij zich dodelijk getroffen voelde,
geweest. Werkelijk is de „hielandische” methode, waarnaar hij behandeld is, dus
wel doeltreffend gebleken!
Bij zijn komst te Brussel verscheen de jonge prins Willem daar niet zonder
buitengewoon goede introducties. Oude banden bestonden er immers reeds
tussen het Nassause huis en... misschien doe ik nog beter de Bourgondisch-
Habsburgsche dynastie dan de Nederlanden te zeggen. Voor en na had meer dan
één Nassauer - ja, werkelijk toch wel meer aan het vorstenhuis dan aan de
landen van herwaarts over, gewichtige diensten bewezen. Graaf Engelbert II,
begraven onder het prachtige monument in de Grote Kerk te Breda. Willems
vader, de Rijke, die zich indertijd veel moeite had gegeven om Karel V tot Keizer
verkozen te doen worden. En mogelijk meer nog dan deze twee : Hendrik,
Willem de Rijke's broer, de vader van René de Chalon, op wiens lijst van
verdiensten tegenover het Habsburgse huis o. a. prijkte, dat hij aandeel had
genomen in de opvoeding van Karel en als legeraanvoerder met succes oorlog
voor hem had gevoerd. Vliesridder trouwens dan ook zoals... Willem de Rijke het
eveneens had kunnen worden als
[8]
hij maar gewild had en zijn Protestantse sympathieën niet tegen de aanvaarding
van een Rooms Katholieke orde in verzet had voelen komen.
Het is goed te zien geweest, dat een dergelijk aureool het hoofd van de jonge
edelman omstraalde toen hij aan het Brusselse hof verscheen. Binnenkort had
hij, niettegenstaande zijn jeugd, daar een positie als misschien niemand anders.
Zijn goede persoonlijke eigenschappen, waarover straks nog nader, zullen wel
meegeholpen hebben om die weg voor hem te banen. Maar aan die relaties was
het toch zeker te danken, dat het zó snel ging en dat het zó zonder voorbeeld
was. Noemde de landvoogdes zich niet graag zijn moeder, zoals zij ook
moederlijke gevoelens legde in de aanbeveling, die zij 17 December 1552 van
hem aan Karel V gaf: „Je vous prye, monseigneur, le vouloir avoir en favorable
recommandation comme vous savez quil le mérite et que selon son eaige il sest
tres saigement conduit en ses charges et est de bonne expectation” (1). En
weerklonk uit de mond van de Keizer zelf, wanneer er belangrijke conferenties in
diens kabinet op handen waren, niet meermalen „demeurez Prince”? Om van het
bekende feit, dat Karel bij zijn troonsafstand Oranje tot zijn steun koos en hem
met het oog op de vergadering der Staten-Generaal te Brussel, waarin die plaats
zou hebben, zelfs voor een tijd uit het veld terug liet komen, maar te zwijgen.
Trouwens gaf niet alleen 's Prinsen positie aan het hof in het algemeen daar de
bewijzen van. Ook zijn carrière liet het zien. Vooral in 1555 nam deze een
bijzonder hoge vlucht. Van een benoeming tot gouverneur van Luxemburg,
waarvan in de voorzomer van dat