D/2009/7841/003 - VVKSO - ICT-coördinatoren

Leerplandoelstellingen – Vaardigheden en attitudesHoofdrekenenVoor een omschrijving van hoofdrekenen kan het leerplan basisonderwijs inspirerend werken.Er wordt een onderscheid gemaakt tussen het paraat kennen (bijv. tafelproducten), hetgebruik van standaardprocedures en het flexibel rekenen.Om flexibel te kunnen rekenen moet de leerling:- een zeker niveau van parate kennis bereikt hebben;- een zeker niveau bereikt hebben in het toepassen van standaardprocedures;- inzicht hebben in de structuur van getallen;- inzicht hebben in bepaalde eigenschappen van de bewerking.Een standaardprocedure gebeurt automatisch, is efficiënt en het aantal denkstappen is beperkt.Om standaardprocedures vlot te kunnen uitvoeren, is paraat kennen onontbeerlijk.Hoofdrekenen heeft te maken met het gebruik van rekenvoordelen, waardoor het resultaatsnel kan berekend worden. Het staat tegenover het cijferen, waarbij een vast algoritme gebruiktwordt. Een misvatting is dat hoofdrekenen niet met pen en papier zou mogen gebeuren.Tussenresultaten kunnen zo nodig tijdelijk genoteerd worden.Een goedfunctionerende rekenvaardigheid is van belang bijvoorbeeld bij schatoefeningen ofbij eenvoudige bewerkingen, waarbij het gebruik van de rekenmachine een overbodige envaak tijdrovende en kritiekloze stap betekent.Niet elke opgave leent zich echter tot hoofdrekenen. Het heeft geen zin bepaalde oefeningenabsoluut met hoofdrekenen te willen maken. Het is belangrijker te investeren in oefeningendie door de leerlingen wel vlot kunnen gemaakt worden. Consequentie is dat een training inhoofdrekenen met relatief eenvoudige oefeningen zal gebeuren. Naarmate de leerlingenterug meer getallengevoeligheid verwerven (cf. inzicht hebben in de structuur van getallen)en het rekenen vlotter gaat, kan de complexiteit toenemen.Het hoofdrekenen kan gekoppeld worden aan het letterrekenen en aan het oplossen vaneenvoudige vraagstukjes.SchattenSchattend rekenen bewijst zijn waarde in het dagelijkse leven. Een schatting is meer dan eengok. Op zijn minst kun je het een goede gok noemen, die ergens op gebaseerd is. Bij schattendrekenen horen specifieke strategieën, die vaak een combinatie zijn van het maken vaneen goede afronding voor de getallen, handig rekenen en heuristiek.Schatten wordt vaak uitsluitend opgelegd als controlemiddel. In de praktijk zijn er situatieswaarin een ongeveer-oplossing een goede oplossing is (verkeersdrukte, kijkcijfers …). Vaakworden hiermee moeilijke tellingen of berekeningen vermeden. Schatten is daarbij een zinvollewerkwijze. In concrete situaties gaat de vraag of een globale, dan wel een preciezeoplossing gevraagd wordt, het rekenwerk vooraf.In een lessituatie kiest elke leerling zijn eigen aanpak om zo op zijn niveau tot een schattingte komen. In een klassengesprek kunnen verschillende strategieën vergeleken worden, zodatleerlingen het schattend rekenen verder ontwikkelen. Door te reflecteren op de eigen enop andermans aanpak verhoogt de schatvaardigheid. Het schattend rekenen leent zich uitstekendvoor differentiatie. Het is belangrijk dat de leraar de leerlingen voortdurend laat inkijkenin zijn werkwijze, door luidop te rekenen en dus ook te schatten. Belangrijker nog danvele inhoudelijke strategieën is de ontwikkeling van schatattitudes.CijferenHet belang van het cijferen moet gerelativeerd worden. In de praktijk wordt het nog weiniggebruikt. Zij het dat een berekening (bijv. oppervlakte, prijs, korting) in de arbeidspraktijk vansommige beroepen nog wel eens voorkomt, omdat er niet altijd een rekenmachine ter beschikkingis. Het gaat dan wel om relatief beperkte berekeningen.1ste graad, 1ste leerjaar A, 2de leerjaarAV Wiskunde33D/2009/7841/003