0 S 2 \> ° { °\ - Acehbooks.org

122 VIJFDE HOOFDSTUK.
Indische aangelegenheden, in weerwil van de vasthoudendheid
en den weerstand van de zijde van
Bewindhebberen en van elders geboden, de geest
van verbetering, en van afschaffing van het onbruikbaar
gewordene, zich meer en meer ontwikkelde.
Ging dat al niet zonder onbillijkheid jegens
de aandeelhouders en zonder verkorting van hunne
regten — ter gunste van het algemeen moest dit
alles weldadig werken. Ziet men het niet mede
in de ons omringende natuur dat, wanneer een onweder
de lucht komt zuiveren en kruid, en gewas,
en dier, en mensch verkwikken en nieuwe krachten
schenken — hier en daar eigendommen door den
bliksem worden vernield en huisgezinnen aan den
bedelstaf gebragt!
Een nieuw tijdvak was voor de Indische belangen
aangebroken, sedert de daarstelling van het Comité
voor den Oost-Indischen Handel en Bezittingen,
door de ontzetting van Deelhebberen over het beheer
hunner eigendommen was gevolgd. Daarop was de
eigendunkelijke berooving gekomen, welke zij hadden
ondergaan, door de onregtvaardigheid van het Opperbestuur
over de Bataafsche Republiek, toen hetzelve
de eigendommen van die Deelhebbers eigenmagtig
en willekeurig, tot eigendommen van den
Staat had verklaard. Mannen van wetenschap en
kunde, mannen doorkneed in de zaken van de
Oost-Indische Compagnie, onpartijdigen en partijdiger,
hadden over die zaken nagedacht, en zich
enkeldwijze geuit toen D. Van Hogendorp, na zijne
terugkomst uit Indië, dn door het blootleggen van
den toestand der verschillende bezittingen — geene
onpartijdige beschouwing nogtans — én door zijne
verantwoording, het anderen mogelijk maakte een