0 S 2 \> ° { °\ - Acehbooks.org

ELFDE HOOFDSTUK. 355
schiep daarvoor zoo genoemd Probolingo-Crediet-
Brieven; voorts gaf hij Crediet-brieven uit, waar
voor de producten in de pakhuizen tot waarborg
moesten strekken, zoodat zij, die in het bezit geraakten
dier Crediet-Brieven, omtrent hunne vorderingen
gerust konden zijn. Voor de gelden aan
Uitlandigen toekomende, natuurlijk bijna in het
geheel aan personen in Nederland woonachtig,
werd Crediet-papier in de plaats gesteld; hetgeen
in het vaderland tot veel ongenoegen aanleiding
gaf.
Onnoodig is het in eene vergelijking te treden omtrent
do geldelijke uitkomsten door Daendels verkregen,
en de ontvangsten en uitgaven onder het vroegere
bestuur l ). De omstandigheden verschillen te veel om
eene vergelijking mogelijk te maken; terwijl toch het
daargestelde door den Maarschalk, gedurende een
tijdsverloop van veertig maanden, zoo verbazingwekkend
is en zoo vruchtbaar geweest in overheerlijke
gevolgen, dat Herman Willem Daendels de
bewondering verdient, wegens hetgeen door hem
mogelijk is geworden.
1) Voor die zulks mogtcn wenschen na te gaan, verwijze ik naar
het Verslag van DAENDELS zelf en do Bijlagen, inzonderheid Verslag
hl. 117 en volg. ; alsmede naar het Overzigt van N. ENGELHAKDT op
verschillende plaatsen, vooral hl. 79 en volgg. ; naar J. VAN DEN
BOSCH, in diens Nederlandsche Bezittingen, D. I hl. 140 en volgg. en
hl. 278 en volgg.; alsmede Mr. P. MYEB. Geschiedenis der Nederlandsche
Oost-Indische Bezittingen hl. 282. Die schrijvers mogen geacht worden
eenstemmig te zijn in de verzekering dat Daendels achter liet in de
pakhuizen eene waarde van ruim tien miljoen rijksdaalders zilver; en
dat het eigenlijke Te-kort, waarin door papier en credietbrieven was
voorzien, over den tijd van zijn bestuur, ieder jaar op twaalf ton
gouds moest worden begroot. Hoe veelomvattend daarentegen was
hetgeen hij had verrigt!
23*