0 S 2 \> ° { °\ - Acehbooks.org

^ ZESDE HOOFDSTUK.
bleef, op zijne denkbeelden omtrent het Bestuur
en den Handel onzer Indische Bezittingen, treft
men in het Berigt omtrent een verbeterd Bestuur,
over al de landen welke in Indie aan Nederland
toebehooren, de volgende beginselen beknoptelijk
uitgedrukt: a. eigendom van land (individueel);
b. vrijheid van persoon; c. vrijheid van handel;
d. afschaffing van alle Heerendiensten en personele
verpligtingen; e. uitoefening van goed onzijdig, en
(zooveel zulks geschieden kan) kosteloos regt. —
Hij gaat hierbij in zijne vorderingen veel te ver,
naarmate van de kennis welke men geregtigd is in
hem te veronderstellen van de Maatschappij op
Java, dewijl noch het eerste noch het vierde punt,
zonder omverwerping van de zeden en gebruiken
m geenendeele kunnen ingevoerd worden. Ook
in andere opzigten vindt men bewijzen van overdrijving
en opgewondenheid. Men verneme hetgeen
hij in het midden brengt omtrent de «Bos
sehen, Houtwerken en Scheepsbouw.» (bl. 82.)
«Bataven! staat verbaasd! hoort met verwondering
wat ik ulieden te zeggen heb. Onze vloot is vernield,
onze handel kwijnt; onze scheepvaart gaat te
gronde; wij koopen, met handen vol goud, houtwerken
en andere benoodigdheden tot den scheepsbouw,
van de JSToordsche Mogendheden; — en op
Java laten wij oorlogs- en koopvaardijschepen met
den wortel in den grond staan! Ja de Javasche
houtbosschen hebben hout genoeg, om in korten
tijd eene aanzienlijke oorlogsvloot te bouwen, en
daarenboven zooveel koopvaardijschepen als wij noodig
hebben. »
Wanneer wij deze en soortgelijke uitdrukkingen
aan du opgewondenheid der eerste jaren van do