0 S 2 \> ° { °\ - Acehbooks.org

ZESDE HOOFDSTUK. 157
de Gouvernementskoffij 1.155.000 pikols, de Gouvernementssuiker
1.351.000 pikols, beide zonderde
particuliere uitvoer te rekenen. Die beide hoofdproducten
overtreffen dus grootelijks de uitzigten
van D. V. Hogendorp. Zoo ook is het met de
rijst: de geheele uitvoer van Java heeft over het
jaar 1855 bedragen ruim 430.000 pikols, waarvan
naar Nederland — een onbekende uitweg op het
einde der vorige eeuw — ruim 300.000 pikols of
ongeveer de hoeveelheid welke als totale uitvoer
door D. V. H. als mogelijk werd beschouwd, bij
den hoogsten trap van welvaart.
Alvorens te dezen in verdere ontwikkeling te
treden, is het noodig kennis te nemen van het gevoelen
van Nederburgh, opzigtens de vragen hem
ter beantwoording voorgesteld door den Raad der
Aziatische Bezittingen en door hem in den aanvang
van het jaar 1802 beantwoord, doch eerst in het
najaar van 1802 in het licht gezonden l ). Hij
erkent dezelfde gevoelens aan te kleven, welke hij
reeds in 1793 huldigde, en welke die waren is uit
zijne handelingen als Commissaris-Generaal op Java
te over bekend. Evenzeer als bij D. V. Hogendorp
vinden wij ook bij hem overdrijving, b. v.
waar hij spreekt (bl. 34) van «zulke uitgestrekte
1) De titel is: Verhandeling over de vragen: — of en in hoeverre
het nuttig en noodzakelijk zijn zoude, de Oost-Indische Bezittingen
van dezen Staat ofte sommigen dcrzelvcn, te brengen op den voet der
"VVest-Indische Volkplantingen; — en — of en in hoeverre het voordceliger
voor dit Gemcenebcst en deszelfs ingezetenen zijn zoude, den
Handel op voormelde Bezittingen bij aanhoudendheid door eene uitsluitende
Compagnie te drijven, dan wel die voor allen 's Lands ingezetenen
open te stellen; en in dit laatste geval op welke voorwaarden,
en onder welke bepalingen. De Aanteekeningcn en Ophelderingen
tot die Verhandeling loopen van bl. 153 tot 252.