0 S 2 \> ° { °\ - Acehbooks.org

ZESDE HOOFDSTUK. 169
voeren. Hij zegt: «Het tijdstip tot eene zulke verandering
is allergunstigst; zoo is het door de gelegenheid,
het oogenblik en de mogelijkheid aan te
bieden om een beter stelsel voor het bestier van
onze Oost-Indische Bezittingen en den handel op
dezelven aan te nemen, en met voorzigtigheid,
zachtheid, doch ook fermiteit in te voeren.» Ongetwijfeld
zou het grootelijks aankomen op de mate
van voorzigtigheid, doch tevens toegevendheid, maar
met de noodige veerkracht gepaard. Het laat zich
wel niet betwijfelen of D. Van Hogendorp zelf zou
daarin, bij de toepassing van zijn stelsel zijn te
kort geschoten.
Na de ontwikkeling der vijf beginselen, door
hem op den voorgrond geplaatst, in onderscheidene
meest kleine geschriften, komt D. Van Hogendorp
te voorschijn met een Ontwerp om de Oost-Indische
Compagnie, als een handeldrijvend ligchaam te
herstellen '). Tot hiertoe heeft hij — zoo oordeelt
hij zelf — getracht te bewijzen:
1°. Dat de kosten van beheer en verdediging,
de winsten, op den handel behaald, te boven
gingen ;
2". Dat do politieke toestand van Indie, sedert
lang, vooral sedert de veroveringen der Engelschen
in die gewesten, geheel van gedaante veranderd is ;
3°. Dat dienvolgens ook de aard van den handel
op Oost-Indië, van gedaante is veranderd.
1) De eigenaardige titel luidt aldus: Ontwerp om de Oost-Indische
Compagnie dezer Landen, in haren vorigen bloei en welvaart, beschouwd
als een handeldrijvend Ligchaam, ie herstellen. Opgedragen
aan de IToofd-Parlicipanten en verdere Deelgenooten, eigenaars der
actiën of aandeelen in die Compagnie door DIRK VAN HOGENBOEP
In den Hagc.