0 S 2 \> ° { °\ - Acehbooks.org

ZESDE HOOFDSTUK. 1G1
Uit de Aanteekeningen bij de Verhandeling kan
men ontwaren dat N. met de verzekeringen van
D. V. H. den spot drijft (zie bl. 200 en 201) en
desniettemin wordt, door Commissarissen-Generaal,
als op het einde van Oogstmaand 1799 op Java
aanhanden, opgegeven, eene hoeveelheid van ruim
41 miljoen pond koffij en meer dan 13 miljoen
pond poedersuiker (bl. 209 en 210), waar omtrent
het ongeloofelijke berigt gelezen wordt (bl. 229).
«Volgens mijne particuliere information, welker
echtheid ik kan verzekeren, was de suiker in het
jaar 1801 te Batavia wederom zoo weinig in trek,
dat de beste soorten met moeite voor 4 Spaansche
realen het pikol aan particuliere handelaars werden
verkocht; de Compagnie, om zich van haren grooten
voorraad eenigzins te ontlasten, verpligtte de
particulieren, welke koffij en andere producten van
haar wilden inhandelen, om daarbij naar eene zekere
evenredigheid, ook eenige suiker te moeten
accepteren, doch er waren er, die de suiker, nadat
zij die geaccepteerd en betaald hadden, in zee
wierpen, om de daardoor uitgewonnen ruimte in
hunne schepen, te kunnen aanvullen met andere,
naar hunne gedachten, meer winstgevende retouren.
Als dit gebeurd, in een land dat, op zijn hoogst
genomen, thans 15 millioenen ponden suiker in
het jaar voortbrengt, hoe moet men dan een project
beschouwen, hetwelk het jaarlijksche debiet van
dit product aan particuliere handelaars, zonder
eenige tusschenkomst van de Maatschappij, voor
gewezen Commissaris-Generaal, dewijl in de hier boven bedoelde «Nadere
gedetailleerde calculative Berekening,» de zuivere winst gebragt
wordt geenszins op twintig miljoen gulden, maar op ƒ01,737,626.
11