0 S 2 \> ° { °\ - Acehbooks.org

NEGENDE HOOFDSTUK. 259
Staats-Commissie, dat voor het vervolg zoo grooten
invloed uitoefende. Het viel de Commissie niet
moeijelijk tot een besluit te komen omtrent de
contracten en de verpligte leverantien, op grond
van verdragen met de Vorsten van Java en elders
aangegaan, om namelijk het bestaande, met eenige
wijzigingen en verzachtingen, te handhaven. Evenzeer
was men het spoedig eens omtrent het stelsel
op Amboina en Banda te volgen, « ten einde het
voordeel van den exclusieven verkoop» van de
Moluksche specerijen te blijven behouden.
Een ander vraagstuk was hoe te handelen ten
opzigte van de kostbare producten van Java, in
die districten, welke door de Maatschappij, «hetzij
door het regt van den oorlog, of door wettige afstanden
van de Vorsten des Lands zijn verkregen,»
namelijk «het koningrijk Jakatra, de Preangerlanden
en al de Regentschappen, welke beo-repen
zijn onder het Gouvernement van Java's Noord-
Oostkust. »
Dikwijls was, in dien tijd door dezen en geenen
schrijver over de, Indische belangen, Bengale tot
voorbeeld aangehaald, en aangeraden de inrigtingen,
aldaar ingevoerd, op Java toe te passen.
Maar zoodanige vergelijkingen gaan uit zich zelven
mank, want zijn niet de «Hindoos, het zachtzinnigste
volk van den aardbodem, hetwelk in dat
verschrikkelijk en onteerend tijdstip voor het menschelijk
geslacht, toen de gouddorst er bij millioenen
van honger deed omkomen, die in de stuiptrekkingen
der wanhoop het leven lieten op de
straten, op de wegen, voor de paleizen der En fleischen
, nogtans geen het minste blijk gaf van oproerigheid.»
(BI. 14 van het Verslag). Maar ook
17*