Handboek GES 2012.pdf - Fast Advies

Deze functie is gebaseerd op een fit van meetdata voor de periode 1994 - 2005 voor alle beschikbare
meetstations van het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit met meer dan 90% valide dagwaarden in een
jaar.
Stoffen
Op basis van emissie- en toxicologische gegevens en optredende concentratieniveaus zijn de volgende
stoffen van belang:
NO2 (stikstofdioxide)
Fijn stof (PM10, PM2,5 en kleinere fracties)
CO (koolmonoxide)
Benzeen
B(a)P (benzo-a-pyreen) als indicator voor PAK
Roet/elementair koolstof (EC)
Over het gehalte roet zijn tot nu toe standaard weinig gegevens. IenM wil in 2012 in combinatie met
de nieuwe GCN-kaarten en emissiefactoren voor andere componenten ook die voor roet publiceren,
zodat berekeningen in CAR mogelijk zijn.
NO2
De emissie van NO2 hangt vooral van de temperatuur af waarbij de verbranding van brandstof plaatsvindt.
Bij een hogere temperatuur ontstaat er meer NO2.
Bij personenauto’s is de emissie van NO2 bij 13 km/uur het hoogst en bij 44 km/uur het laagst (scheelt
een factor circa 3). Motoren van vrachtauto’s zijn zo afgesteld dat bij een lagere snelheid een optimale
verbranding plaats vindt. Bij deze snelheid is de temperatuur en daarmee de emissie van NO2 het
hoogst. Zwaar vrachtverkeer stoot bij hoge snelheden ongeveer 6x en bij lage snelheden ongeveer 2x
zoveel NO2 uit dan personenauto’s.
De concentratie NO2 neemt in Nederland vanuit het noorden naar het zuiden toe.
De stikstofdioxideconcentraties zijn sinds 1990 op regionale meetstations met gemiddeld 1,8% per jaar
gedaald. De concentratie is 50% lager dan in 1990. De daling lijkt de laatste tien jaar minder dan in de
tien jaar daarvoor.
De jaargemiddelde concentratie NO2 bedroeg in 2010 24 µg/m³ In steden kunnen de concentraties tot
100 µg/m³ oplopen. De concentratie stikstofdioxide (NO2) was in 2008 gemiddeld 26 μg/m 3 .
Fijn stof
Fijn stof is een complex mengsel van deeltjes van verschillende omvang en grootte en met een diversiteit
aan chemische samenstelling, dat voor het grootste gedeelte in Nederland van antropogene oorsprong
is (75-90 % afhankelijk of het PM10 of PM2,5 is). Afhankelijk van de doorsnede van de stofdeeltjes
wordt gesproken van PM10 voor deeltjes met een doorsnee tot 10 micrometer of van PM2,5 voor deeltjes
met een doorsnede tot 2,5 micrometer. In de fractie PM2,5 wordt ook nog een onderscheid gemaakt tussen
de PM1 en de zgn. ultrafijne deeltjes met een diameter kleiner dan 0,1 µm. De deeltjes kleiner dan
10 micrometer dringen tot ver door in de luchtwegen en worden ook wel de ‘inadembare fractie’ genoemd.
De samenstelling van het fijn stof is sterk locatieafhankelijk en bestaat voor een belangrijk deel
uit fijn stof gevormd uit zwaveldioxide, stikstofdioxide en ammoniak (gemiddeld 30-40%). Op dagen met
verhoogde concentraties (>30 µg/m 3 ) is dat aandeel nog groter. Koolstofhoudend stof heeft voor ruim
20% een aandeel in het fijn stof. De doelgroepen Verkeer en Landbouw leveren de belangrijkste bijdrage
aan het Nederlandse deel van de fijnstof concentraties. De belangrijkste buitenlandse bijdragen komen
van industrie, energieopwekking en raffinaderijen. Volgens de laatste inzichten is gemiddeld voor Nederland
75-80% van de bestanddelen van fijn stof in lucht van antropogene herkomst. Op zwaar belaste
wegen, zoals binnenstedelijke wegen kan dit percentage hoger dan 80% zijn. Voor de fijnere fractie van
fijn stof is gemiddeld 85-90% antropogeen (Matthijsen, 2010).
Stof dat vrijkomt bij mechanische bewegingen, zoals wegdekslijtage, banden, remvoeringen en stalemissies,
betreft vooral deeltjes die groter zijn dan PM2,5.
- 99 -