Handboek GES 2012.pdf - Fast Advies

I- Railverkeer en externe veiligheid
Emissie en verspreiding
Het vervoer van gevaarlijke stoffen over het spoor
Giftige en zeer giftige vloeistoffen worden in sterk wisselende hoeveelheden langs bijna alle daarvoor in
aanmerking komende spoorlijnen in Nederland getransporteerd. Giftige gassen concentreren zich sterk
op bepaalde routes. Kenmerkend is dat er vooral ’s avonds en ’s nachts gereden wordt.
Rangeerterreinen verdienen bijzondere aandacht. Deze spooremplacementen vallen wat wet- en regelgeving
betreft onder de stationaire inrichtingen (zie Module D Bedrijven en externe veiligheid).
Voor de omschrijving van gehanteerde risicomaten wordt verwezen naar Module D.
Risicoatlas (IPORBM)
De provincies hebben de beschikking over de gegevens van de risico’s van het vervoer van gevaarlijke
stoffen over de zogenaamde vrije baan, dus buiten de emplacementen. Zij beschikten over IPO-mallen
(IPO-Risicoberekeningsmethode of IPORBM), waarmee de risico’s eenvoudig te berekenen waren. In
2001 is door het Ministerie van Verkeer en Waterstaat de op IPORBM gebaseerde Risicoatlas Spoor uitgebracht.
Deze atlas gaf per spoortraject informatie over de transportstromen, de afstanden van 10 -6 ,
10 -7 en 10 -8 risicocontouren van het Plaatsgebonden Risico en het Groepsrisico.
RBMII
De IPO-rekenmal is vervangen door een nieuwe berekeningsmethodiek, namelijk RBMII. Deze is door
AVIV ontwikkeld in opdracht van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Ook met deze rekenmethode
is relatief snel het risico langs een transportroute te berekenen. In tegenstelling tot IPORBM, dat uitgaat
van standaard risicomallen, is RBMII een rekenpakket waarmee de werkelijke situatie beter
gemodelleerd kan worden. Er kunnen bijvoorbeeld verschillende weerstations en bebouwingstypen gekozen
worden. Uit een vergelijking van de resultaten van RBMII en IPORBM blijkt over het algemeen dat
met RBMII lagere risico’s worden berekend. Dit wordt veroorzaakt door aanpassingen in de onderliggende
modellen en scenario’s.
De resultaten van RBMII zijn ook vergeleken met die van Safeti 6.21, het rekenpakket dat als basis is gebruikt
voor Safeti-NL, dat gebruikt wordt voor de risicoberekeningen bij inrichtingen. Voor brandbare en
(zeer) toxische gassen zijn de berekende risico’s vergelijkbaar. Voor brandbare vloeistoffen berekent
RBMII iets hogere en voor (zeer) toxische vloeistoffen lagere risico’s. Er is geen nieuwe Risicoatlas Spoor
op basis van RBMII gemaakt.
Basisnet Spoor
Een belangrijke wijziging voor het vervoer van gevaarlijke stoffen over het spoor is het wettelijk vastleggen
van een basisnet van transportroutes van gevaarlijke stoffen. In dit basisnet wordt voor alle hoofdverbindingen
over de weg, het water en het spoor vastgelegd welk vervoer mag plaatsvinden en hoe de
ruimte er om heen kan worden gebruikt (zoals voor wonen en werken).
De ‘gebruiksruimte’ en de ‘veiligheidszone’ worden gespecifieerd. De gebruiksruimte geeft aan welk
vervoer van (categorieën) gevaarlijk stoffen maximaal op een bepaalde route mag plaatsvinden. De gebruiksruimte
wordt uitgedrukt in een maximale hoeveelheid risico. De veiligheidszone is het gebied binnen
de 10 -6 /jaar-contour van het PR. Deze risicocontour wordt met behulp van RBMII berekend op basis
van tellingen en de toepassing van toekomstscenario’s (groeiscenario). Deze PR-contour zal dus veelal
op grotere afstand liggen dan de huidige PR-contour. Er wordt daarom gesproken over een PR-max. De
afstand van de veiligheidszone wordt gerekend vanaf het hart van de spoorbundel. Binnen de veiligheidszones
mogen gemeenten geen kwetsbare objecten plaatsen. Gebruiksruimtes en veiligheidzones
worden in principe eenmalig vastgelegd.
- 147 -