Handboek GES 2012.pdf - Fast Advies

Toetsingskader
Niet-vluchtige stoffen
Het toetsingskader voor GES richt zich uitsluitend op humane risico’s van bodemverontreiniging. Ecologische-
en verspreidingsrisico’s risico’s spelen in het kader van GES geen rol en daarom is de beschreven
systematiek geen beoordeling in het kader van de Wet Bodembescherming en uitdrukkelijk niet bedoeld
ter bepaling van het Saneringscriterium. Voor de niet-vluchtige stoffen sluit de toetsing in GES aan op de
toetsing in het Besluit bodemkwaliteit met als toetsingswaarden de Achtergrondwaarden, de Maximale
Waarden en (de interventiewaarde van) het Saneringscriterium.
Als eerste toetsingscriterium in GES geldt de Achtergrondwaarde (AW2000). Onder de Achtergrondwaarde
wordt de bodem blijvend geschikt geacht voor elke bodemfunctie. De Achtergrondwaarden zijn
gebaseerd op de 95-percentielwaarden van de gemeten concentraties aan verontreinigende stoffen in
de Nederlandse bodem in onverdachte landbouw- en natuurgebieden. De Achtergrondwaarden zijn feitelijk
niet gebaseerd op risico’s, maar op het standstill-principe. Boven de Achtergrondwaarde is er sprake
van een bodemverontreiniging.
Als tweede toetsingscriterium in GES geldt de humaan-toxicologische onderbouwde risicogrens van de
Maximale Waarde (HumToxMW) die is afgeleid op basis van de humaan-toxicologische risico’s voor een
van de specifieke bodemfuncties met blootstelling van de mens: “wonen met tuin”, “plaatsen waar kinderen
spelen”, “moestuinen/volkstuinen” en “groen met natuurwaarden”. Het tweede toetsingscriterium
in GES, de HumToxMW, sluit aan bij de afleiding van Maximale Waarden conform het Besluit
bodemkwaliteit en de wijze waarop het RIVM de humaan-toxicologische onderbouwde risicogrens van
de Maximale Waarde voor de zeven bodemfuncties ten behoeve van de Landelijke Referentiewaarden
heeft afgeleid (Dirven-van Breemen et al, 2007). Dit houdt in dat de Maximale Waarde van de humaantoxicologische
risicogrens verkregen wordt door van het MTR de achtergrondblootstelling (AB) van de
specifieke stof af te trekken. In formule: HumToxMW = MTR minus AB. In het algemeen wordt de achtergrondblootstelling
veroorzaakt door de consumptie van voedsel. Het MTR en de AB van de stoffen
zijn afgeleid door het RIVM (Baars et al, 2001). Voor enkele stoffen geldt dat de achtergrondblootstelling
in belangrijke mate het MTR opvult. Beleidsmatig is er in die gevallen voor gekozen om de Maximale
Waarde te toetsen aan 50% van het MTR (VROM/NoBo, 2008). Dit geldt onder andere voor lood en zink.
In de GGD Richtlijn Gezondheidsrisico Bodemverontreiniging is de achtergrondblootstelling van lood,
zoals deze is gerapporteerd in Baars et al., beoordeeld en bijgesteld van 2 µg/kg lichaamsgewicht/dag
naar 0,84 µg/kg lichaamsgewicht/dag in verband met een overschatting veroorzaakt door een dubbeltelling
van de achtergrondblootstelling van lood via drinkwater 13
Voor carcinogene stoffen zonder drempelwaarde is gekozen voor een toetsing aan het Verwaarloosbare
Risico (VR), dat wil zeggen dat getoetst wordt op de kans van een extra geval van kanker bij levenslange
blootstelling van 1 op 1.000.000 (10 -6 . In GES wordt hierbij aangesloten.
). Gemakshalve wordt hiervoor het MTR/100 gebruikt.
Als derde toetsingscriterium in GES geldt het Saneringscriterium dat is afgeleid op basis van de humaantoxicologische
risico’s voor een van de specifieke bodemfuncties met blootstelling van de mens: “wonen
met tuin”, “plaatsen waar kinderen spelen”, “moestuinen/volkstuinen” en “groen met natuurwaarden”
(HumToxSanscrit). De blootstelling van de mens binnen de gegeven scenario’s wordt getoetst aan het
MTR zonder aftrek van de achtergrondblootstelling (AB) van de specifieke stof. Voor carcinogenen zonder
drempelwaarde wordt getoetst aan het Maximaal Toelaatbare Risico (MTR). Dat wil zeggen dat getoetst
wordt op de kans van een extra geval van kanker bij levenslange blootstelling van 1 op 10.000
(10 -4 ).
13 Voor aanvullende informatie zie GGD Richtlijn Gezondheidsrisico Bodemverontreiniging.
- 191 -