Handboek GES 2012.pdf - Fast Advies

Vooral bij het transport van gevaarlijke stoffen over het spoor is er een groot spanningsveld tussen
ruimtelijke ordening, veiligheid en het transport (VenW, 2010). Voor het Basisnet Spoor stelde ProRail in
2003 en in 2007 verwachtingen op over de omvang van het vervoer van gevaarlijke stoffen rond 2020.
De verwachte hoeveelheid vervoer was echter in deze periode meer dan verdubbeld. Spoorlijnen lopen
door dichtbevolkte binnensteden. Veel gemeenten willen de spoorzones ontwikkelen, waardoor de omvang
van de bevolking langs spoorlijnen nog verder kan toenemen. Hierdoor kan het groepsrisico sterk
oplopen.
In het Basisnet Spoor zijn oplossingen voor knelpunten verwerkt. Uitgangspunt hierbij is het voldoen aan
de norm voor plaatsgebonden risico van 10 -6 /jaar voor zowel bestaande als nieuwe bebouwing, het
voorkómen of zoveel mogelijk verminderen van overschrijdingen van de oriëntatiewaarde van het
groepsrisico en extra aandacht voor de effecten van een mogelijke plasbrand (VenW, 2010).
Voor de bebouwing binnen 200 meter moeten gemeenten rekening houden met het groepsrisico’s (verantwoordingsplicht).
Dat betekent dat gemeenten bij plannen voor dichte bebouwing langs het spoor
moeten kijken naar mogelijkheden om het groepsrisico te beperken en naar lokale veiligheidsaspecten
zoals de mogelijkheden voor de hulpverlening en de zelfredzaamheid, blusvoorzieningen en vluchtwegen
voor de bewoners of gebruikers van de gebouwen. Via het Basisnet Spoor worden voorzieningen
getroffen om te voorkomen dat het groepsrisico door het groeiende vervoer te hoog wordt. Hiervoor is
eveneens een risicoplafond vastgesteld, gekoppeld aan de hoeveelheid brandbaar gas (PR 10 -7 ) en giftige
vloeistoffen (PR 10 -8 ).
Bij een ongeval met een trein met zeer brandbare vloeistoffen kunnen deze uitstromen en in brand raken
(plasbrand). Dat kan in een zone van 30 meter langs het spoor tot slachtoffers leiden. Deze zone
wordt aangeduid als Plasbrand Aandacht Gebied (PAG). Een PAG geldt aan weerszijden van het spoor en
wordt gerekend vanaf de buitenste spoorstaaf. De gemeente moet bij ruimtelijke ontwikkelingen in die
gebieden verantwoorden waarom op deze locatie wordt gebouwd. Bouwen binnen een PAG wordt dus
een afweging die door de gemeente wordt gemaakt op basis van de lokale situatie. Naast de risicobenadering
(veiligheidszone en GR) is dit nieuw effectbeleid.
Het Basisnet wordt vastgelegd in afzonderlijke ministeriele regelingen op basis van de Wet Vervoer gevaarlijke
stoffen.
Het Basisnet Spoor is opgesteld door de Werkgroep Basisnet Spoor. In deze werkgroep zaten gemeenten,
provincies, vervoerders, (petro-)chemische industrie, ProRail en de ministeries van VROM, VenW en
EZ.
Afspraak was, dat het Basisnet Spoor, net zoals het Basisnet Weg, eind 2009 afgerond zou worden. Door
de omvang van de problematiek is pas medio 2010 bestuurlijk ingestemd met het ontwerp Basisnet
Spoor. September 2011 verscheen het Eindrapport van de Werkgroep Basisnet Spoor. Dit Eindrapport
en de hierbij behorende bijlagen zijn te downloaden van de website
http://www.relevant.nl/display/DOC/Eindrapport+Basisnet+spoor
In het Eindrapport is aangegeven op welke spoorlijnen transport van gevaarlijke stoffen plaatsvindt. In
de bijlage Basisnettabellen Spoor zijn per spoorvak de afstanden van de 10 -6 -, 10 -7 - en 10 -8 -risicocontour
en of er een PAG is aangegeven. In het Eindrapport is op kaarten het groepsrisico aangegeven langs het
spoornet rond 2020 bij ongewijzigd beleid (zonder Basisnet) en na inwerkingtreding van het Basisnet
Spoor.
Ook na de vaststelling van Basisnet blijft een aantal plekken bestaan met hoge risico’s. In enkele gevallen
is het nodig om bestaande bebouwing af te breken. Dit zijn de knelpunten. Op andere plaatsen is het
groepsrisico hoger dan de oriëntatiewaarde. Dit zijn de aandachtspunten. Na inwerkingtreding van het
Basisnet Spoor zal het groepsrisico in 2020 afgenomen zijn tot 41 km (was 225 km) spoor waar het
groepsrisico hoger is dan de oriëntatiewaarde en 2 km (was 41 km) spoor waar deze overschrijding groter
is dan een factor 10. Bij Dordrecht, Zwijndrecht en Tilburg is na vaststelling van het Basisnet Spoor
het resterende groepsrisico het hoogst. Het Rijk zoekt met deze gemeenten naar een combinatie van
risicobeperkende maatregelen, zowel aan de vervoerszijde als aan de bebouwingszijde.
- 148 -