Handboek GES 2012.pdf - Fast Advies

Naast visualisatie van geografisch gebonden informatie is de analyse van geografisch gebonden informatie
een belangrijke toepassing binnen GIS. Door bewerkingen, berekeningen en analyses binnen
een GIS-systeem is het mogelijk om objecten waarvan hun ligging ruimtelijk bekend is beter te
beheren.
In een GIS worden gegevens en informatie over geografische locatiegebonden objecten vastgelegd.
Het kan daarbij gaan om reële objecten, zoals wegen, woningen en transportleidingen, en het kan
gaan om virtuele objecten zoals ruimtelijke bestemmingen, luchtverontreiniging of geluidbelasting.
Vaak moeten data worden gekoppeld aan een geografische positie of aan een geografisch object
(geocoderen). Voorbeelden van geografische gegevensbronnen zijn:
Digitale kaartbestanden van de Topografische Dienst, het Kadaster of Nutsbedrijven.
Luchtfoto's en satellietopnamen.
Postcodebestand en de bestanden met alle postadressen.
Voorbeelden van locatiegebonden data zijn:
Gemeentelijke basisadministratie (GBA; adressenbestanden en bevolkingsgegevens).
Statistische gegevens van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS).
Meetpunten voor luchtkwaliteit.
Rekenbestanden van geluidbelasting aan de gevel van woningen.
Bekende voorbeelden van GIS toepassingen zijn Google Maps en Google Earth. Enkele in Nederland
bekende en veel gebruikte GIS leveranciers zijn Intergraph, ESRI (ArcGis), GE SmallWorld en MapInfo.
De toepassing van GIS bij GES
Als de milieubelasting, bijvoorbeeld de luchtconcentraties, in een GIS-bestand zijn opgenomen is het
eenvoudig om GES-scorecontouren of -zones op een kaart weer te geven. Aan diegene die het GISbestand
beheert moet aangegeven worden welke concentratieklasse bij welke GES-score en kleur
hoort. Dit moet ingevoerd worden in de GIS-toepassing. Het is vervolgens eenvoudig om de GESscore
in zones op een kaartondergrond weer te geven.
Als kaartondergrond wordt vaak een topografische kaart gebruikt, bijvoorbeeld één met een schaal
van 1:10.000 (TOP10NL). Voor GES is het in elk geval belangrijk, dat er bebouwing of woningen, wegen,
spoorwegen en waterwegen op de kaart aangegeven zijn.
Het kan zijn, dat bij een GIS-bestand eerst nog een bewerking uitgevoerd moet worden om de GEScontouren
goed weer te kunnen geven. Voor bijvoorbeeld luchtverontreiniging rond rijkswegen is er
een GIS-bestand met dwarsprofielen: concentraties op bepaalde afstanden loodrecht op de weg.
Daar moet een nauwkeuriger gridbestand van gemaakt worden met rasterpunten op kortere afstanden
van elkaar. Dat betekent dat er geïnterpoleerd moet worden (een concentratie toegekend worden
aan een rasterpunt dat tussen de weergegeven punten inzit). Dat kan binnen de GIS-toepassing
met “kriging”. Er zijn verschillende instellingen mogelijk (bijv. rasterpunten op 10 of op 25 meter). De
resultaten zullen iets verschillen, maar de verschillen zijn marginaal.
Is er een woningbestand dan kan dit gecombineerd worden met bijvoorbeeld de GES-scorezones. Zo
is snel op een kaart zichtbaar te maken welke woningen binnen welke GES-score vallen. In het IPOproject
Gezondheid en Milieu zijn bijvoorbeeld de woningen met stippen weergegeven in de kleur
van de betreffende GES-score. Zo is snel te zien waar de woningen met hogere GES-score gelokaliseerd
zijn en waar zich clusters voordoen. Met behulp van de GIS-toepassing kunnen de woningen
voor elke GES-score ook eenvoudig geteld worden.
Als woningbestand wordt vaak het Adrescoördinaten Nederland (ACN) van het Kadaster gebruikt.
Hierbij is elk bekend postadres voorzien van een X- en Y-coördinaat, gemeten in het Rijksdriehoekstelsel.
Er zijn ook woningbestanden waarbij aan elk adres van het ACN een functie wonen of werken
gekoppeld is, zodat bijvoorbeeld alleen de woningen er uitgefilterd kunnen worden.
- 310 -