Handboek GES 2012.pdf - Fast Advies

Gezondheidskundige beoordeling
De gezondheidskundige beoordeling van waterverkeer is op basis van emissiegegevens uitsluitend mogelijk
op basis van NO2. De dieseluitstoot van schepen bevat echter ook CO, zwarte rook (roet), zwavel
en PM10. De emissie van PM10 bestaat voor het overgrote deel uit deeltjes die kleiner zijn dan 2,5 µm.
Hierdoor wordt verondersteld dat de PM10 emissies in de scheepvaart identiek zijn aan de PM2,5 emissies
(Keuken et al., 2005). De dieselemissie is een complex mengsel. Het is daarom moeilijk om waargenomen
gezondheidseffecten toe te schrijven aan één of meer componenten uit dat mengsel. Aangezien er
tot nu toe slechts beperkt inzicht is in de samenstelling van de emissie van waterverkeer kleven er onzekerheden
aan het gebruik van NO2 als indicator voor het complexe luchtverontreinigingsmengsel afkomstig
van waterverkeer.
NO2
Stikstofdioxide (NO2) dringt door tot in de kleinste vertakkingen van de luchtwegen. Het kan bij hoge
concentraties irritatie veroorzaken aan ogen, neus en keel. Bij blootstelling aan lage concentraties stikstofdioxide
wordt een verminderde longfunctie waargenomen. Ook een toename van astma-aanvallen
en daarmee gepaard gaande ziekenhuisopnamen en een verhoogde gevoeligheid voor infecties komen
voor. Bij welke concentraties dit optreedt is nog niet precies vastgesteld. Piekconcentraties zijn in ieder
geval belangrijk voor het optreden van effecten. Vermoedelijk spelen alleen piekconcentraties boven
circa 1000 µg/m 3 een rol. Waterverkeer geeft in tegenstelling tot wegverkeer meer piekblootstellingen
bij de passage van een schip. Uit metingen blijkt dat een piekblootstelling van 100 – 200 µg/m³ mogelijk
is. Dit ligt nog onder het effectniveau van kortdurende blootstelling.
Het is dan ook minder waarschijnlijk dat de gevonden associaties tussen NO2 en gezondheidseffecten
door NO2 zelf worden veroorzaakt. Aangenomen wordt dat de NO2-concentratie, ook voor waterverkeer,
model staat voor het mengsel aan luchtverontreiniging mits onderkend wordt dat er sprake is van
onzekerheid. De grenswaarde is een jaargemiddelde van 40 µg/m 3 .
GES-score
Voor het waterverkeer wordt (voorlopig) alleen de stof NO2 beschouwd. De indeling van GES-scores is
vergelijkbaar met die bij verkeer en luchtverontreiniging. Bij overschrijding van het MTR volgt er een
score van 6.
De volgende indeling wordt gehanteerd:
NO2 concentratie µg/m 3
Jaargemiddeld
GES-score Opmerkingen
0,04 – 3 2
4 – 19 3
20 – 24
25 - 29
4 Eventueel opsplitsing in categoriën 4a en 4b
30 - 34
35 – 39
5 Eventueel opsplitsing in categoriën 5a en 5b
40 – 49 6 Overschrijding grenswaarde
Toename luchtwegklachten en verminderde longfunctie
50 – 59 7 Sterkere toename luchtwegklachten en verminderde long-
≥ 60 8 functie
NO2 is van belang omdat het een goede indicator is. Er is een mogelijkheid om GES-scores 4 en 5 nader
te in twee 5 µg/m 3 -klassen om het onderscheidende vermogen te vergroten. In de Handleiding wordt
een mogelijkheid gegeven om deze verfijnde klassen op een kaart weer te geven. Deze tussenstappen
kunnen als 4a en 4b, 5a en 5b worden weergegeven.
- 161 -