Handboek GES 2012.pdf - Fast Advies

Risicogroepen voor het optreden van gezondheidseffecten van fijn stof zijn ouderen, patiënten met al
bestaande luchtweg- of hartaandoeningen en kinderen met al bestaande luchtwegklachten. Ook gezonde
kinderen kunnen gevoelig zijn voor fijn stof. Maar zoals gezegd is dit niet direct te extrapoleren naar
situaties in de directe omgeving van veehouderijbedrijven.
Endotoxinen
Inademing van endotoxinen kan leiden tot ontstekingen van de luchtwegen. Verschijnselen zoals droge
hoest, kortademigheid met verminderde longfunctie en koorts kunnen direct optreden. Uit onderzoek
blijkt dat langdurige blootstelling aan endotoxinen kan leiden tot chronische bronchitis en vermindering
van de longfunctie. De Gezondheidsraad (2010) heeft in een eerdere evaluatie geconstateerd dat acute
veranderingen van de longfunctie vanaf het niveau van ongeveer 50 EU/m 3 waarneembaar zijn gedurende
een blootstelling over een werkdag (Gezondheidsraad 2010). De evaluatie van de Gezondheidsraad
is van toepassing op werknemers. Onder omwonenden zullen zich echter eerder individuen
bevinden met een verhoogde gevoeligheid door de aanwezigheid van bepaalde aandoeningen en mogelijk
zijn kinderen gevoeliger bij eenzelfde blootstelling.
Bij varkenshouderijen is het minder waarschijnlijk dat bij de endotoxineniveaus in de omgeving gezondheidseffecten
waarneembaar zijn. Door de hogere endotoxineniveaus op korte afstand van pluimveebedrijven
zijn acute effecten op de luchtwegen op deze afstand niet uitgesloten.
Er is nog te weinig bekend over de endotoxineconcentraties in de omgeving en er ontbreekt nog een
kwantitatieve dosis-effectrelatie.
Q-koorts
Een groot deel (60%) van de mensen die een Q-koortsinfectie doormaken heeft geen ziekteverschijnselen.
Mensen die wel klachten krijgen hebben vaak een griepachtig ziektebeeld en/of longontsteking. Bij
een ernstiger verloop begint de ziekte meestal acuut met heftige hoofdpijn en hoge koorts. Meestal geneest
acute Q-koorts spontaan na 1 à 2 weken. Bij ongeveer 20% van de geïnfecteerde personen met
ziekteverschijnselen leidt Q-koorts tot ziekenhuisopname. Zelden is er sprake van een dodelijke afloop
(sterfte < 1% van de onbehandelde klinische gevallen). Zes maanden na de eerste verschijnselen is ongeveer
de helft van de patiënten met klinische symptomen klachtenvrij. Veel patiënten beschrijven na
de acute episode nog een periode van vermoeidheid. Dit gaat in een groot deel van de gevallen binnen
zes maanden over en na een jaar is 76% klachtenvrij. De overige 24% van de patiënten krijgt last van het
‘post-Q-koortsvermoeidheid’ syndroom. Zij hebben langer dan een jaar na het doormaken van een acute
infectie nog steeds vermoeidheidsklachten. Behalve abnormale vermoeidheid kunnen overmatig
(nacht)zweten, hoofdpijn, spier- en gewrichtspijnen, kortademigheid en concentratie- en slaapproblemen
voorkomen.
Vogel- en varkensgriep
De symptomen van vogelgriep bij de mens kunnen verschillen van heel mild tot heel ernstig. Symptomen
zijn koorts, koude rillingen, hoofdpijn, spierpijn en een droge hoest. De hoest kan lang aanhouden,
de overige klachten verdwijnen meestal na 2 tot 7 dagen. Bepaalde vogelgriepvirussen veroorzaken
meestal alleen lichte griepklachten en/of een lichte oogontsteking. Dat was onder meer het geval bij een
uitbraak van een voor pluimvee erg besmettelijk subtype (H7N7) van vogelgriep in Nederland in 2003.
Dit leidde tot een ruiming van een groot aantal professionele bedrijven en hobbypluimvee koppels. Er
zijn 89 werknemers, betrokken bij de ruimingen, besmet geraakt. Eén dierenarts, bij wie het verloop wel
ernstig was, overleed.
Het H5N1-virus veroorzaakt naast klachten als keelpijn, hoesten of hoofdpijn vaak hoge koorts en longontsteking.
Ook kan de functie van bepaalde organen uitvallen. In Azië en het Midden-Oosten komt deze
hoogpathogene griepvariant al enige jaren voor in wilde vogels. Van daaruit worden af en toe
(ernstige) infecties van H5N1 gerapporteerd bij mensen, vrijwel altijd na contact met ziek pluimvee dat
buiten gehouden wordt. Tijdens recente uitbraken is meer dan de helft van de met het vogelgriep besmette
mensen overleden. De meeste slachtoffers zijn kinderen en jongvolwassenen, die daarvóór niet
ziek waren.
- 46 -