Handboek GES 2012.pdf - Fast Advies

Ook de verdeling van de verontreiniging in de bodem (homogeen of heterogeen) kan bepalend zijn voor
de keuze van de percentielwaarde. Overigens wordt als algemene voorwaarde voor het vaststellen van
Lokale Maximale Waarden gesteld dat de 95-percentielwaarde van de bodemconcentraties het Saneringscriterium
niet mag overschrijden. Om dit te toetsen is de Sanscrit toets ontwikkeld (Otte & Wintersen,
2007).
In het kader van actief bodembeheer is door veel gemeenten een bodemkwaliteitskaart gemaakt. De
bodemkwaliteitskaart is opgesteld op basis van bodemonderzoeken die verricht zijn in het kader van
aanvragen voor bouwvergunningen, grondtransacties of onderzoek naar (mogelijke) bodemverontreiniging.
Indien er sprake is van een bodemverontreiniging in het kader van de WBB dan wordt deze niet in
de bodemkwaliteitskaart opgenomen maar behandeld als een apart geval. In de bodemkwaliteitskaart
wordt dus de diffuse bodemverontreiniging vastgelegd en geen puntbronnen. De bodemkwaliteitskaart
kan o.a. gebruikt worden voor:
- Vastleggen van de actuele bodemkwaliteit (vastleggen nulsituatie en beschermingsniveau van de
bodem);
- Vastleggen van Lokale Maximale Waarden;
- Toepassen van grond en bagger op de bodem;
- Als bewijsmiddel voor de kwaliteit van vrijkomende grond en bagger;
- Vaststellen van terugsaneerwaarden;
- Vastleggen van de nulsituatie en daarmee het beschermingsniveau van de bodem;
- Het gedeeltelijk vrijstellen van bodemonderzoek in het kader van een aanvraag voor een bouwvergunning
(aanvullend kan nog wel een grondwateronderzoek noodzakelijk zijn).
Bodemkwaliteitskaarten worden opgesteld voor de meest gangbare bodemverontreinigende stoffen,
zoals zware metalen, PAK en minerale olie. Bij het opstellen van een bodemkwaliteitskaart worden door
middel van statistische technieken verbanden gelegd tussen de chemische bodemkwaliteit en de bodemfunctie
zoals beschreven in het Besluit bodemkwaliteit. De bodemkwaliteit wordt beschreven aan
de hand van statistische parameters waarbij de gehele statistische verdeling van de gemeten bodemconcentraties
van belang is. Op basis van de frequentieverdeling van de bodemconcentraties in een gebied
worden percentielwaarden afgeleid. Meestal worden de 25-, 50-, 75-, 80-, 90- en 95percentielwaarden
gegeven. De 95-percentielwaarde is de waarde waar 95% van de gemeten gehalten
in bodem beneden ligt (en 5% daarboven). De 50-percentielwaarde of de mediaan is de waarde waar
50% van de gemeten gehalten in bodem beneden ligt (en 50% daarboven). De percentielwaarden kunnen
vervolgens per (deel)gebied getoetst worden aan de Generieke of Maximale Lokale Waarde.
De gegevens uit een bodemkwaliteitskaart kunnen voor toepassing in een GES gebruikt worden.
Bodemeigenschappen
In een zandgrond is de verontreiniging in het algemeen beter beschikbaar voor gewassen, waardoor een
hogere blootstelling via gewasingestie kan ontstaan. Een kleigrond houdt de verontreiniging beter vast.
Het bodemtype wordt gekarakteriseerd door het gehalte organisch stof (humus) en het gehalte lutum
(kleideeltjes). De standaardbodem heeft een gehalte van 10% organisch stof (OS) en 25% lutum (L). Omdat
de Achtergrondwaarden, HumToxMW en HumToxSanscrit berekend zijn voor de standaardbodem,
dient bij vergelijking van actuele meetwaarden met de voor de standaardbodem afgeleide normwaarden
gecorrigeerd te worden voor het actuele bodemtype. Voor de metalen en organische verbindingen
in grond zijn bodemcorrectieformules afgeleid om de Achtergrondwaarden, Maximale Waarden en het
Saneringscriterium te corrigeren voor het actuele bodemtype. Het organisch stof gehalte en lutumgehalte
van de grond zijn gegeven in de onderzoeksrapportages van het Nader Onderzoek. Hierin staat
meestal ook de correctie beschreven.
Ook in bijlage G uit de Regeling Bodemkwaliteit (VROM, 2007) is de bodemtypecorrectie beschreven. In
GES wordt dezelfde wijze van bodemtypecorrectie voor metalen en organische verbindingen gevolgd.
De pH van de bodem is van grote invloed op de opname van metalen in de gewassen. Een lage pH bevordert
de metaalopname.
- 196 -