Overige overwegingenGezien de complexiteit en risico’s van de ziekte wordt aanbevolen om FAP-patiënten metdesmoïdtumoren te behandelen in daarvoor gespecialiseerde universitaire centra. Nieuwebehandelingsmogelijkheden zouden in nauw overleg tussen deze centra tot stand kunnenkomen. Een patiënt met een hoog-risico genotype op desmoïd zou zo laat mogelijk eencolectomie moeten ondergaan, maar uiteraard wel alvorens er maligne ontaarding vanadenomen is opgetreden. Recent is gebleken dat vrouwen met FAP die op jongere leeftijdeen colectomie ondergaan een significant grotere kans hebben op het ontwikkelen van eendesmoïdtumor (Durno <strong>2007</strong>).AanbevelingenDesmoïdtumoren komen bij FAP relatief frequent voor en hebben een hoge morbiditeit enrelatief hoge mortaliteit. Het beloop is niet zelden complex en behandeling zou daarom hetbeste kunnen geschieden in gespecialiseerde universitaire centra.Voor de behandeling worden de principes gevolgd zoals aangegeven in bovenstaandstroomschema (zie figuur 5.9).De eerste-lijn behandeling van een desmoïd is toediening van een NSAID al dan nietgecombineerd met een anti-oestrogeen.Als secundaire therapie komen cytotoxische geneesmiddelen in aanmerking, maar wel tenkoste van ernstige bijwerkingen.Chirurgie voor intra-abdominale desmoïdtumoren wordt ontraden, tenzij op beperkte enstrikte indicatie.Literatuur1. Azizi L, Balu M, Belkacem A, Lewin M, Tubiana JM, Arrive L. MRI features of mesentericdesmoid tumors in familial adenomatous polyposis. Am J Roentgenol. 2005;184:1128-35.2. Bertario L, Russo A, Sala P,Eboli M, Giarola M, D’amico F et al. Genotype andphenotype factors as determinants of desmoid tumours in patients with familialadenomatous polyposis. Int J Cancer 2001;95:102-7.3. Bright-Thomas RM, Agrawal A, Hargest R. Preclinical studies of gene transfer for thetreatment of desmoid disease in familial adenomatous polyposis. Br J Surg 2002;89:1563-9.4. Clark SK, Phillips RKS. Desmoids in familial adenomatous polyposis. Br J Surg1996;83:1494-504.5. Clark SK, Smith TG, Katz DE, Reznek RH, Phillips RK. Identification and progression of adesmoid precursor lesion in patients with familial adenomatous polyposis. Br J Surg1998;85:970-3.6. Clark SK, Neale KF, Landgrebe JC, Phillips RK. Desmoid tumours complicating familialadenomatous polyposis. Br J Surg 1999;86:1185-9.7. Clark TW. Percutaneous chemical ablation of desmoid tumors. J Vasc Interv Radiol2003;14:629-34.<strong>Concept</strong> landelijke richtlijn erfelijke <strong>darmkanker</strong> <strong>versie</strong> 7 d.d. 7 november <strong>2007</strong>.114
8. Couture J, Mitri A, Lagace R, Smits R, Berk T, Bouchard HL et al. A germline mutation atthe extreme 3′ end of the APC gene results in a severe desmoid phenotype and isassociated with overexpression of beta-catenin in the desmoid tumour. Clin Genet 2000;57:205-12.9. Durno C, Monga N, Bapat B, Berk T, Cohen Z, Gallinger S. Does early colectomyincrease desmoid risk in familial adenomatous polyposis. Clin Gastroenterol Hepatol.<strong>2007</strong>;5:1190-4.10. Gurbuz AK, Giardiello FM, Petersen GM, Krush AJ, Offerhaus GJ, Booker SV et al.Desmoid tumours in familial adenomatous polyposis. Gut 1994;35:377-81.11. Heinimann K, Mullhaupt B, Weber W. Phenotypic differences in familial adenomatouspolyposis based on APC germline mutation status. Gut 1998 43:675-9.12. Janinis J, Patriki M, Vini L, Aravantinos G, Whelan JS. The pharmacological treatment ofaggressive fibromatosis: a systematic review. Ann Oncol 2003;14:181-90.13. Lynch HT, Fitzgibbons R Jr. Surgery, desmoid tumors, and familial adenomatouspolyposis: case report and literature review. Am J Gastroenterol 1996;91:2598-601.14. Lim CL, Walker MJ, Mehta RR, Das Gupta TK. Estrogen and antiestrogen binding sites indesmoid tumors. Eur J Cancer Clin Oncol 1986;22: 583-715. Middleton SB, Clark SK, Matravers P, Katz D, Reznek R, Phillips RK. Stepwiseprogression of familial adenomatous polyposis-associated desmoid precursor lesionsdemonstrated by a novel CT scoring system. Dis Colon Rectum 2003;46:481-5.16. Poon R, Smits R, Li C,Jagmohan-Changur S, Kong M, Cheon S et al. Cyclooxygenasetwo(COX-2) modulates proliferation in aggressive fibromatosis (desmoid tumor).Oncogene 2001;20:451-60.17. Risum S, Bülow S. Doxorubicin treatment of an intra-abdominal desmoid tumour in apatient with familial adenomatous polyposis. Colorectal Dis 2003;5:585-6.18. Seiter K, Kemeny N. Successful treatment of a desmoid tumour with doxorubicin. Cancer1993;71: 2242-4.19. Weiss A, Lackman R. Low-dose chemotherapy of desmoid tumours. Cancer1989;64:1192-4.20. Sturt NJ, Clark SK. Current ideas in desmoid tumours; Fam. Cancer 2006;5:275-85 .<strong>Concept</strong> landelijke richtlijn erfelijke <strong>darmkanker</strong> <strong>versie</strong> 7 d.d. 7 november <strong>2007</strong>.115
- Page 1 and 2:
ConceptRichtlijn Erfelijke darmkank
- Page 3:
De richtlijn bevat aanbevelingen va
- Page 6 and 7:
Voorlichting bij FAP 135Begeleiding
- Page 8 and 9:
1. Algemeen1.1 InleidingColorectaal
- Page 10 and 11:
de tumor, de gevoeligheid voor chem
- Page 12 and 13:
afhankelijkheid en dient de analyse
- Page 14 and 15:
3. Nagengast FM, Kaandorp CJE. Herz
- Page 16 and 17:
2005). Het gaat hier om genen, die
- Page 18 and 19:
In de hier gehanteerde MIPA criteri
- Page 21 and 22:
maar geen reden voor erfelijkheidso
- Page 23 and 24:
Let op:• Personen met twee eerste
- Page 25 and 26:
tabel 2.3Immunohistochemische bevin
- Page 27 and 28:
In de praktijk blijkt dat bij het g
- Page 29 and 30:
Analyse van MLH1 promoter hypermeth
- Page 31 and 32:
2.2.2 Wat is het restrisico op een
- Page 33 and 34:
III1CRCMSI normaal2CRCMSI afwijkend
- Page 35 and 36:
2.3. Wat zijn de klinische en diagn
- Page 37 and 38:
III1 2III12 3 4IVfiguur 2.4 BStambo
- Page 39 and 40:
3. MUTYH-geassocieerde polyposis (M
- Page 41 and 42:
Niveau 4Voor een persoon met 10-100
- Page 43 and 44:
10 of meer adenomateuze poliepenDNA
- Page 45 and 46:
3. Bandipalliam P. Syndrome of earl
- Page 47 and 48:
3. RISICO’S OP TUMOREN3.1 Wat zij
- Page 49 and 50:
ij diagnose van endometriumcarcinoo
- Page 51 and 52:
Grimes liet zien dat ook verwarring
- Page 53 and 54:
17. Quehenberger F, Vasen HF, van H
- Page 55 and 56:
Enkele studies hebben getracht scha
- Page 57 and 58:
tabel 3.9Cumulatieve risico op colo
- Page 59 and 60:
6. de Jong AE, Vasen HF. The freque
- Page 61 and 62:
4. Surveillance4.1 Lynch syndroom4.
- Page 63 and 64: Niveau 3Er zijn aanwijzingen dat co
- Page 65 and 66: 4.1.2 Welke voorbereiding kan het b
- Page 67 and 68: Niveau 2Er zijn aanwijzingen dat da
- Page 69 and 70: 12. Hwang KL, Chen WT, Hsiao KH, Ch
- Page 71 and 72: Nivau 3Pijn en gêne tijdens colono
- Page 73 and 74: 16. Ponz de Leon M, Benatti P, Di G
- Page 75 and 76: eierstokkanker bleek deze surveilla
- Page 77 and 78: 14. Oei AL, Massuger LF, Bulten J,
- Page 79 and 80: Tijdens follow-up colonoscopie werd
- Page 81 and 82: Daarbij hebben gezonde familieleden
- Page 83 and 84: III1 2CRC 50-70CRC 50-70 jrIII12 3
- Page 85 and 86: gevonden of een adenoom > 10 mm wor
- Page 87 and 88: 5. BEHANDELING5.1.1 Welke operatie
- Page 89 and 90: 5.2 Behandeling van familiair color
- Page 91 and 92: EIS is een procedure die sinds de i
- Page 93 and 94: follow-up van 4 tot 6 jaar (Remzi 2
- Page 95 and 96: Niveau 3De keuze van de operatie, c
- Page 97 and 98: chirurgen ontstaan welke techniek d
- Page 99 and 100: 13. Van Duijvendijk P, Slors JF, Ta
- Page 101 and 102: 5.3.2 Welk beleid voor duodenale po
- Page 103 and 104: 5.3.2.2 BehandelingHet optimale mom
- Page 105 and 106: C Spigelman 1989, Groves 2002Niveau
- Page 107 and 108: tabel 5.12Surveillance-intervallen
- Page 109 and 110: 25. Seow-Choen F, Vijayan V, Keng V
- Page 111 and 112: zeldzaamheid van de aandoening zijn
- Page 113: figuur 5.9.Algoritme voor de behand
- Page 117 and 118: familie is daarbij niet altijd adeq
- Page 119 and 120: Lynch syndroom (bewezen erfelijke d
- Page 121 and 122: 6.2 Welke vorm van Lynch syndroom d
- Page 123 and 124: 6.3 Wat is de rol van algemene ziek
- Page 125 and 126: Periodieke endoscopie in Lynch synd
- Page 127 and 128: 6.4. Wat is de rol van locale regis
- Page 129 and 130: Ook het sociale systeem speelt een
- Page 131 and 132: ConclusiesNiveau 4Gespecialiseerde
- Page 133 and 134: egarding colorectal and endometrial
- Page 135 and 136: 7.2 Hoe kunnen de naaste familieled
- Page 137 and 138: 6. Sermijn E, Goelen G, Teugels E,
- Page 139 and 140: Samenvatting van de literatuurEr zi
- Page 141 and 142: 7.4 Welke begeleiding is wenselijk
- Page 143 and 144: 8. Lynch HT, Lemon S, Smyrk T, Fran
- Page 145 and 146: Overigens maken vragen over erfelij
- Page 147 and 148: Bijlage 1Lijst van begrippen en afk
- Page 149 and 150: Cox(2) remmersCRCCumulatieve incide
- Page 151 and 152: Hyperplastische poliepHyperplastisc
- Page 153 and 154: mRNAMSH2MSH6MSIMuir-Torre syndroomM
- Page 155 and 156: aanwezigheid van een afwijking bij
- Page 157 and 158: Bijlage 2Uitgangsvragen1. Wat zijn
- Page 159 and 160: Bijlage 3Trefwoorden patiëntenpopu
- Page 161 and 162: tabel 2Relatief risico schattingen
- Page 163 and 164: Bijlage 6Rolverdeling diagnostiek b
- Page 165 and 166:
a. Het optimale interval (3,4,5 of
- Page 167 and 168:
Bijlage 8Poliklinieken Familiaire/
- Page 169:
www.erfocentrum.nlKWF Kankerbestrij