Julian-Reynier 2003, Cummings 2000, Croyle 1999, Weitzel 1999,Biesecker 1997Niveau 3Poliklinieken Familiaire Tumoren zijn door hun multidisciplinaire opzettoegesneden op de zorg voor patiënten en families met erfelijke en familiaire(darm)kanker.C Stopfer 2000, Daly 2005Overige overwegingenHet opsporen van families met Lynch syndroom en adenomateuze polyposis kan door debehandelend specialisten, eventueel samen met huisartsen, worden gestart, doch vergt alsregel vervolgens inzet van een Polikliniek Familiaire Tumoren voor het in detail uitwerkenvan familieverbanden, moleculaire diagnostiek en counseling van deze families.Voor de rolverdeling inzake screening en erfelijkheidsvoorlichting en onderzoek bijfamiliaire/erfelijke <strong>darmkanker</strong> zie bijlage 5. Voor de rolverdeling inzake de diagnostiek vanLynch syndroom zie bijlage 6.AanbevelingenDe behandelend chirurg, maag-darm-leverarts of gynaecoloog dient bij het insturen vanmateriaal voor pathologisch onderzoek de patiënt met darm- of endometriumkanker inalgemene bewoordingen erover in te lichten, dat dit onderzoek gegevens kan opleveren overde aard van de tumor, over de prognose, over de meest geëigende behandeling en over eenverhoogd risico op een erfelijke oorzaak.De behandelend arts maakt bij de diagnose colorectaal carcinoom de overweging of depatient valt binnen de criteria voor erfelijk en familiair colorectaal carcinoom en bespreekt deconsequenties hiervan met de patient. Aan de hand van de familie-anamnese en eeneventuele MSI uitslag (zie verwijscriteria hoofdstuk 2) verwijst de behandelend arts depatient indien geïndiceerd naar een polikliniek familiaire tumoren.Erfelijkheidsvoorlichting (inclusief voorlichting over de voor- en nadelen en beperkingen vanDNA-diagnostiek) naar Lynch syndroom en adenomateuze polyposis dient te worden verrichtbinnen de setting van een polikliniek familiaire tumoren (gespecialiseerd centrum).Het is wenselijk dat iedere patiënt bij wie een kiembaanmutatie is aangetoond, tenminsteeenmalig informatie krijgt van verschillende specialisten van het muldisciplinaire team van dePolikliniek Familiaire Tumoren (PFT) (en soms ook een eerste colonoscopie) alvorens depatient naar de tweede lijn wordt terugverwezen of doorgestuurd.Presymptomatisch DNA diagnostiek naar Lynch syndroom en (A)FAP/MAP dient te wordenaangevraagd vanuit een polikliniek familiaire tumoren.DNA diagnostiek bij reeds aangedane patiënten (ofwel diagnostisch DNA onderzoek) naarLynch syndroom en (A)FAP/MAP dient te worden aangevraagd door (of in ieder geval inoverleg met) de klinisch geneticus van een polikliniek familiaire tumoren.<strong>Concept</strong> landelijke richtlijn erfelijke <strong>darmkanker</strong> <strong>versie</strong> 7 d.d. 7 november <strong>2007</strong>.124
Periodieke endoscopie in Lynch syndroom families dient bij voorkeur te worden verricht dooreen MDL-arts die ervaring heeft met deze aandoening.Periodieke gynaecologische controle in Lynch syndroom families en de gynaecologischecounseling met betrekking tot Lynch syndroom dienen bij voorkeur te worden verricht dooreen gynaecoloog die ervaring heeft met deze aandoening.Chirurgische behandeling van de gastro-intestinale tumoren bij Lynch syndroom patiëntendient bij voorkeur te worden verricht door een chirurg die ervaring heeft met dezeaandoening.De surveillance van (A)FAP/MAP patiënten dient in een gespecialiseerd centrum plaats tevinden. Complexe chirurgische behandeling van de gastro-intestinale tumoren bij (A)FAP/MAP patiënten (pancreassparende duodenumresecties, ileo-anale anastomoses) dient teworden verricht in een gespecialiseerd centrum.Literatuur1. (ASCO) American Society of Clinical Oncology Policy Statement Update: Genetic Testingfor Cancer Susceptibility. J Clin Oncol 2003:21; 2397-24062. Batra S, Valdimarsdottir H, McGovern M, Itzkowitz SA, Brown K. Awareness of genetictesting for colorectal cancer predisposition among specialists in gastrenterology. Am JGastroenterol 2002;97:729-333. Biesecker BB. Psychological issues in cancer genetics. Semin Oncol Nurs 1997;13:129-34.4. Bleiker EMA, Hahn DE, Aaronson NK. Psychosocial issues in cancer genetics. ActaOncol 2003;42:276-86.5. Burke W, Press N. Ethical obligations and counseling challenges in cancer genetics. JNatl Compr Canc Netw 2006;4:185-91.6. Croyle RT, Lerman C. Risk communication in genetic testing for cancer susceptibility. JNatl Cancer Inst Monogr 1999;25:59-667. Cummings S. The genetic testing process: how much counseling is needed? J ClinOncol:60s-64s.8. Daly MB, Stearman B, Masny A, Sein E, Mazzoni S. How to establish a high-risk cancergenetics clinic: limitations and successes. Curr Oncol Rep 2005;7:469-74.9. Giardiello FM, Brensingen JP, Petersen GM, Luce MC, Hylind LM, Bacon JA et al. Theuse and interpretation of commercial APC genetic testing for familial adenomatouspolyposis. N Engl J Med 1997;336:823-7.10. Grover S, Stoffel EM, Bussone L, Tschoegl E, Syngal S. Physician assessment of familycancer history and referral for genetic evaluation in colorectal cancer patients. ClinGastroenterol Hepatol 2004;2:813-9.11. Julian-Reynier C, Welkenhuysen M, Hagoel L, Decruyenaere M, Hopwood P, CRISCOMWorking Group. Risk communication strategies: state of the art and effectiveness in thecontext of cancer genetic services. Eur J Hum Genet. 2003;11:725-36.12. Koehly LM, Peterson WK, Watts BG, Kempf KK, Vernon SW, Gritz ER. A social networkanalysis of communication about hereditaray nonpolyposis colorectal cancer genetictesting and family functioning. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev 2003;12;304-13.13. Lynch, HT, Riley BD, Weissman SM, Coronel SM, Kinarsky Y, Lynch JF et al Hereditarynonpolyposis colorectal carcinoma (HNPCC) and HNPCC-like families: problems indiagnosis, surveillance and management. Cancer 2004;100:53-64.<strong>Concept</strong> landelijke richtlijn erfelijke <strong>darmkanker</strong> <strong>versie</strong> 7 d.d. 7 november <strong>2007</strong>.125
- Page 1 and 2:
ConceptRichtlijn Erfelijke darmkank
- Page 3:
De richtlijn bevat aanbevelingen va
- Page 6 and 7:
Voorlichting bij FAP 135Begeleiding
- Page 8 and 9:
1. Algemeen1.1 InleidingColorectaal
- Page 10 and 11:
de tumor, de gevoeligheid voor chem
- Page 12 and 13:
afhankelijkheid en dient de analyse
- Page 14 and 15:
3. Nagengast FM, Kaandorp CJE. Herz
- Page 16 and 17:
2005). Het gaat hier om genen, die
- Page 18 and 19:
In de hier gehanteerde MIPA criteri
- Page 21 and 22:
maar geen reden voor erfelijkheidso
- Page 23 and 24:
Let op:• Personen met twee eerste
- Page 25 and 26:
tabel 2.3Immunohistochemische bevin
- Page 27 and 28:
In de praktijk blijkt dat bij het g
- Page 29 and 30:
Analyse van MLH1 promoter hypermeth
- Page 31 and 32:
2.2.2 Wat is het restrisico op een
- Page 33 and 34:
III1CRCMSI normaal2CRCMSI afwijkend
- Page 35 and 36:
2.3. Wat zijn de klinische en diagn
- Page 37 and 38:
III1 2III12 3 4IVfiguur 2.4 BStambo
- Page 39 and 40:
3. MUTYH-geassocieerde polyposis (M
- Page 41 and 42:
Niveau 4Voor een persoon met 10-100
- Page 43 and 44:
10 of meer adenomateuze poliepenDNA
- Page 45 and 46:
3. Bandipalliam P. Syndrome of earl
- Page 47 and 48:
3. RISICO’S OP TUMOREN3.1 Wat zij
- Page 49 and 50:
ij diagnose van endometriumcarcinoo
- Page 51 and 52:
Grimes liet zien dat ook verwarring
- Page 53 and 54:
17. Quehenberger F, Vasen HF, van H
- Page 55 and 56:
Enkele studies hebben getracht scha
- Page 57 and 58:
tabel 3.9Cumulatieve risico op colo
- Page 59 and 60:
6. de Jong AE, Vasen HF. The freque
- Page 61 and 62:
4. Surveillance4.1 Lynch syndroom4.
- Page 63 and 64:
Niveau 3Er zijn aanwijzingen dat co
- Page 65 and 66:
4.1.2 Welke voorbereiding kan het b
- Page 67 and 68:
Niveau 2Er zijn aanwijzingen dat da
- Page 69 and 70:
12. Hwang KL, Chen WT, Hsiao KH, Ch
- Page 71 and 72:
Nivau 3Pijn en gêne tijdens colono
- Page 73 and 74: 16. Ponz de Leon M, Benatti P, Di G
- Page 75 and 76: eierstokkanker bleek deze surveilla
- Page 77 and 78: 14. Oei AL, Massuger LF, Bulten J,
- Page 79 and 80: Tijdens follow-up colonoscopie werd
- Page 81 and 82: Daarbij hebben gezonde familieleden
- Page 83 and 84: III1 2CRC 50-70CRC 50-70 jrIII12 3
- Page 85 and 86: gevonden of een adenoom > 10 mm wor
- Page 87 and 88: 5. BEHANDELING5.1.1 Welke operatie
- Page 89 and 90: 5.2 Behandeling van familiair color
- Page 91 and 92: EIS is een procedure die sinds de i
- Page 93 and 94: follow-up van 4 tot 6 jaar (Remzi 2
- Page 95 and 96: Niveau 3De keuze van de operatie, c
- Page 97 and 98: chirurgen ontstaan welke techniek d
- Page 99 and 100: 13. Van Duijvendijk P, Slors JF, Ta
- Page 101 and 102: 5.3.2 Welk beleid voor duodenale po
- Page 103 and 104: 5.3.2.2 BehandelingHet optimale mom
- Page 105 and 106: C Spigelman 1989, Groves 2002Niveau
- Page 107 and 108: tabel 5.12Surveillance-intervallen
- Page 109 and 110: 25. Seow-Choen F, Vijayan V, Keng V
- Page 111 and 112: zeldzaamheid van de aandoening zijn
- Page 113 and 114: figuur 5.9.Algoritme voor de behand
- Page 115 and 116: 8. Couture J, Mitri A, Lagace R, Sm
- Page 117 and 118: familie is daarbij niet altijd adeq
- Page 119 and 120: Lynch syndroom (bewezen erfelijke d
- Page 121 and 122: 6.2 Welke vorm van Lynch syndroom d
- Page 123: 6.3 Wat is de rol van algemene ziek
- Page 127 and 128: 6.4. Wat is de rol van locale regis
- Page 129 and 130: Ook het sociale systeem speelt een
- Page 131 and 132: ConclusiesNiveau 4Gespecialiseerde
- Page 133 and 134: egarding colorectal and endometrial
- Page 135 and 136: 7.2 Hoe kunnen de naaste familieled
- Page 137 and 138: 6. Sermijn E, Goelen G, Teugels E,
- Page 139 and 140: Samenvatting van de literatuurEr zi
- Page 141 and 142: 7.4 Welke begeleiding is wenselijk
- Page 143 and 144: 8. Lynch HT, Lemon S, Smyrk T, Fran
- Page 145 and 146: Overigens maken vragen over erfelij
- Page 147 and 148: Bijlage 1Lijst van begrippen en afk
- Page 149 and 150: Cox(2) remmersCRCCumulatieve incide
- Page 151 and 152: Hyperplastische poliepHyperplastisc
- Page 153 and 154: mRNAMSH2MSH6MSIMuir-Torre syndroomM
- Page 155 and 156: aanwezigheid van een afwijking bij
- Page 157 and 158: Bijlage 2Uitgangsvragen1. Wat zijn
- Page 159 and 160: Bijlage 3Trefwoorden patiëntenpopu
- Page 161 and 162: tabel 2Relatief risico schattingen
- Page 163 and 164: Bijlage 6Rolverdeling diagnostiek b
- Page 165 and 166: a. Het optimale interval (3,4,5 of
- Page 167 and 168: Bijlage 8Poliklinieken Familiaire/
- Page 169: www.erfocentrum.nlKWF Kankerbestrij