1lyxiAyTX

mek isteyen polisin bu iddialarının ciddiye alınır yanı yoktur.Anayasanın 38/5 maddesine göre, "Hiç kimse kendisini veya kanundagösterilen yakınlarını suçlayıcı beyanlarda bulunmaya zorlanamaz."Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu (CMUK)'un 135/1 maddesi ise,"...Sorgunun iptidasında kendisine isnat edilen suçun niteliği sanığa bildirilir.Bu hususta cevap vermek isteyip istemediği sorulur." gerekliliğini vurgulamaktadır.Görüldüğü gibi, yasa "Cevap vermek isteyip istemediği sorulur."demekle, aynı zamanda sanığa susma hakkının hatırlatılması gerektiğini belirtmektedir.Yine 1966 tarihli Kişisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi'nin14. maddesinin 3/g bendine göre, kişi kendi aleyhine tanıklık etmeye ya dasuçluluğunu kabul etmeye zorlanamaz.Anayasa, yasalar ve uluslararası sözleşmelerle güvenceye alınmış bulunansusma hakkının kullandırılmak istenmemesi tamamen polisin keyfiliğindenkaynaklanmaktadır. Yasaları bilmeyen ya da bilmek istemeyen polis,delil elde edebilmenin bir aracı olarak insanları ifade vermeye zorlamakta,bunu başaramadığında ise susma hakkının kullanılmasını örgüt üyeliğinindelili imiş gibi göstermek isteyerek, yargıyı da etkilemeye, yönlendirmeye çalışmaktadır.Oysa polisin gözaltındaki kişiyi sorguya çekme yetkisi dahi yoktur.Yasalara göre, sorgu sadece yargıçların yapabileceği bir işlemdir. Savcıve sınırlı olarak da polise tanınan yetki ise ilgili kişi ya da zanlının ifadesinebaşvurmaktan ibarettir.Polis Vazife ve Selahiyetleri Kanunu'nun 15. maddesi uyarınca, "Polis,yaptığı tahkikat esnasında ifadelerine müracaat lazım gelen kimseleri çağırırve kendisinden lüzumlu olan şeyleri sorar." Görüldüğü gibi yasada bir "çağrıdansöz edilmektedir. Yoksa uygulamada görüldüğü gibi, geceyarısı kapıyıtekmeyle, baltayla kırarak girip, silah zoruyla yaka paça götürmekten değil.Polisin gözaltına alınan kişiye yaptığı tahkikata ilişkin şeyleri sorma yetkisiise susma hakkını ortadan kaldırmaz. Polis sormaya yetkilidir fakat gözaltındakikişi cevap vermek zorunda değildir.Günlük yaşamda en sık rastlanılan korsan gösteri, miting vb. olaylardangözaltına alınma gibi suçüstü hallerinde uygulanması gereken 3005 sayılıMeşhut Suçların Muhakemesi Hakkında Kanuna göre ise, polisin ifade almayetkisi kesinlikle yoktur. Söz konusu yasanın 4. maddesine göre, ağır cezalıolmayan bu tür suçlarda, polis yakalanan kişiyi düzenlediği tutanakla birlikteaynı gün C.Savcılığına teslim etmek zorundadır. Bu tür suçlarda C.Savcısısoruşturmayı bizzat yapmakla yükümlüdür, yetkilerini polise devredemez.Meşhut Suçların Muhakemesi Yönetmeliğinin 16. maddesi konuya dahada açıklık getirmektedir. Söz konusu maddeye göre, polis, yakalanan şahsısorguya çekmek gibi zaman kaybını gerektirir işlemlerden hiçbirini yapamaz.Tüm bu yasal düzenlemelere rağmen gözaltındaki kişiyi ifade vermeyezorlayan anlayışın kaynağı nedir? Kaynağını ortaçağın engizisyon mahkemelerindeuygulanan "tahkik" sisteminden alan bu anlayışa göre, olayı aydınlatabilecekdelilin her türlü yol ve yöntem kullanılarak elde edilmesi mümkündür.12