3 - Anadolu Üniversitesi

SIRA S‹ZDESIRA S‹ZDESIRA S‹ZDEDÜfiÜNEL‹MSIRA S‹ZDEDÜfiÜNEL‹M94 T›bbi Laboratuvar Eti¤iDÜfiÜNEL‹MSORUDÜfiÜNEL‹MSORUD‹KKATSORUEtik ile u¤raflanlar›n D‹KKAT SORU bilimdeki geliflmelere ayak uydurabilecek h›zda davranabilmeleriönemlidir.SIRA D‹KKAT S‹ZDESIRA D‹KKAT S‹ZDEÜlkemizde de zaman zaman günün geliflmelerine göre çeflitli yasa ve yönetmeliklerç›kar›lm›flt›r. Bu alanda ilk olarak “Tababet ve fiuabat› Sanatlar›n›n Tarz-›fiuabat [Eski dil]: Dallar,flubeler, SIRA S‹ZDE k›s›mlard›r. BuradaAMAÇLARIMIZ ‹cras›na Dair Kanun” 1928 y›l›nda yay›mlanm›flt›r. Bunu da 1960 y›l›nda yay›mlanan“T›bbi Deontoloji Tüzü¤ü” izlemifltir. Bunu 1993 y›l›nda ç›kar›lan “‹laç Araflt›r- AMAÇLARIMIZSIRA S‹ZDEkast edilen t›p dallar›d›r.(Bknz. Osmanl›ca Sözlük).AMAÇLARIMIZ malar› Hakk›nda Yönetmelik” takip etmifltir. 1994 y›l›nda ise ülkemizde ilk MerkeziEtik Kurul AMAÇLARIMIZK ‹ toplanm›flt›r.T A K ‹ T A P PK ‹ T A PTELEV‹ZYONTELEV‹ZYON‹NTERNET‹NTERNETDemirhan-Erdemir, K ‹ T A A., P Öncel, Ö., Aksoy, fi. (2003). Ça¤dafl T›p Eti¤i, Nobel T›p Kitabevleri,‹stanbul. TELEV‹ZYON kitab›ndan burada yer darl›¤› nedeniyle veremedi¤imiz di¤er tarihi bilgileride bulabilirsiniz.TELEV‹ZYONET‹K KURULLAR VE ‹NSAN ARAfiTIRMALAR‹NDA‹NTERNETUYULMASI GEREKL‹ KURALLAREtik Kurullar›n görevleri gönüllü insanlar üzerinde yap›lacak her türlü ilaç ve ilaçd›fl› klinik ‹NTERNET araflt›rmalar hakk›nda bilimsel ve etik yönden görüfl bildirmektir. Etikkurullar› oluflturan üyelerin kimli¤i ve üyelerin etik kurullara seçilme standartlar›ve bu kurullar›n çal›flma koflullar› kurulun yap›s›na göre de¤iflmektedir. Üyelerine,ifllevlerine, ba¤l› bulunduklar› kurum ve kurulufllar›na göre farkl› etik kurullar kurulabilir.Örne¤in, Sa¤l›k Bakanl›¤› düzeyinde “Genel Etik Kurullar” ve “Yerel EtikKurullar” oluflturulabilirken, Üniversiteler düzeyinde “Bilimsel Araflt›rma Kurullar›”,“Hastane Etik Kurullar›” gibi.Araflt›rma etik kurullar›, insan üzerinde yap›lacak araflt›rmalarda “etik standartlar›n”ve “bilimsel de¤erin” sa¤lanmas›nda önemli bir rol üstlenir. ‹nsan üzerindeyap›lan deneylerle ilgili etik sorunlar›n kurumsallaflmas›na karfl›n, hasta ve denekiçin, araflt›rmac› ve araflt›r›c› kurum için ortaklafla “etik” ve “hukuksal” denetimolufltururlar. As›l amaç dene¤in korunmas›d›r. Koruma ifllemlerinden birinci derecedesorumlu olan “araflt›rmac›”, koruma ifllemini denetleme ve yönlendirme durumundaolan yap›lanmalar›n bafl›nda ise araflt›rma etik kurullar› gelmektedir.Esas olarak etik kurulun görevi araflt›rma projelerinin etik kurallara uygunlu¤unukontrol etmek ve onlara onay vermektir. Ayr›ca etik kurullar›n görevleri onay vermeklede bitmez; o çal›flman›n onaylanan projeye uygun sürdürülüp sürdürülmedi¤inide proje bitinceye kadar izler. E¤er projenin eti¤e uygun yürütülmedi¤inisaptar ise projeyi bitmeden sonland›rma karar› verebilir. Araflt›rma etik kurullar›kendilerine sunulan projeleri de¤erlendirirken yasalar› ve düzenlemeleri göz önüneal›rlar. Etik kurul projeyi incelerken projede bilhassa afla¤›daki özellikleri arar.• Araflt›rma sorumlusunun ve araflt›r›c›lar›n seçilen çal›flma alan›na uygunolup olmad›klar›n›,• Çal›flman›n bilimsel geçerlili¤inin ne kadar oldu¤u,• Çal›flma protokolü ve yöntemlerinin uygunlu¤u,• Bilgilendirilmifl olur formunun bulunup bulunmad›¤› ve uygunlu¤u,• Destek kayna¤›n›n yeterlili¤i.Bu etik kurullara do¤rudan sa¤l›k kurullar›yla ilgisi olmayan sivil toplum örgütleriüyesi kiflilerde seçilebilir ve kurullarda onlar›n tarafs›z bak›fllar›ndan faydalan›lmayaçal›fl›l›r.