3 - Anadolu Üniversitesi

112 T›bbi Laboratuvar Eti¤iSIRA S‹ZDEDÜfiÜNEL‹MSORUn›rken, baz›lar› belli koflullar›n gerçekleflmesi durumunda veya durum belirlemesiamac›yla bafllayacak bir sürecin öncesinde kaleme al›nmaktad›r.Raporlar›n baz›lar› “hizmete özeldir” ve fazla miktarlarda ço¤alt›lmas› gerekmemektedir.Baz›lar›n›n ise “gizli” olmas› gerekmektedir: örne¤in askeri raporlar. Buradagizlili¤in gere¤i güvenlik, ülke güvenli¤i, ülke ç›karlar› gibi gerekçlere dayanmaktad›r.Bunun d›fl›nda “kiflilik haklar›”, “özel yaflam mahremiyeti” gibi nedenleredayanan gizli raporlar vard›r. Hasta raporlar›, laboratuvar tahlil raporlar› gibi raporlargenellikle bu kategoride yer al›r ve bu tür raporlar sadece ilgili kifliye bilgilendirmeamac›yla verilir. Bunun d›fl›nda baz› raporlar tam tersine olabilecek maksimumsay›da insan› bilgilendirmek amac›yla çok say›da ço¤alt›l›p da¤›t›l›r. Bu uy-SIRA S‹ZDEgulama özellikle faaliyetlerinde “fleffafl›k”, “aç›kl›k”, “hesap verme” gibi ilkeleri benimseyenkurum DÜfiÜNEL‹M ve kurulufllarda önem kazanmaktad›r. Dolay›s›yla birbirine z›t ikiuygulama olan “gizlilik” ve “aç›kl›k” günlük yaflam›n farkl› alanlar›nda “etik ilke”veya “deontolojik yükümlülük” olarak karfl›m›za ç›kmaktad›r. Bu durumlar bazenSORUyasalarda da yer almakta ve hukuksal bir nitelik kazanmaktad›r.D‹KKATBaz› rapor tipleri D‹KKAT için gizlilik, di¤er baz› rapor tipleri için de aç›kl›k etik ilke olabilmektedir.SIRA S‹ZDESIRA S‹ZDEAç›kl›k ilkesini benimseyen kurum ve kurulufllar›n raporlar› (özellikle y›ll›k faaliyetraporlar›) bas›n yay›n araçlar› ile çok say›da haz›rlanabilmekte, bülten veAMAÇLARIMIZ benzeri yay›nlar ve/veya, internet ile ilgili çok say›da insana bilgi fleklinde ulaflt›- AMAÇLARIMIZr›lmaktad›r.K ‹ T A PTELEV‹ZYON‹NTERNETSIRA S‹ZDEDÜfiÜNEL‹MSORUD‹KKATSIRA S‹ZDE1YAYIN K TANIMI ‹ T A P VE ÇEfi‹TLER‹Yay›nlar da raporlar gibi genifl bir çeflitlilik göstermektedir. Günümüzde iki anamedyada (ortamda) yay›nlar›n yer ald›¤› görülmektedir: 1) Ka¤›t üzerinde bas›l›yay›nlar 2) TELEV‹ZYON Elektronik ortamda kay›tl› yay›nlar. Kapsam›, günlük kullan›m›, hedefkitlesi dikkate al›nd›¤›nda ka¤›t üzerinde bas›l› yay›nlar genifl çeflitlilik göstermektedir:Kitaplar, gazeteler, dergiler, broflürler, vs. Bu yay›nlar›n elektronik ortamlardada izdüflümleri vard›r: e-kitaplar, e-gazeteler, e-dergiler, vs. Tüm bu yay›n çeflit-‹NTERNETlerini befl ana kategoride toplamak mümkündür:1. Popüler ve aktüel yay›nlar,2. E¤itim ve ö¤retim yay›nlar›,3. Resmi yay›nlar,4. Tan›t›m yay›nlar›,5. Bilimsel yay›nlar.Kaç tip yay›n SIRA vard›r? S‹ZDEBazen bir yay›n yukar›daki kategorilerin birden fazlas›na girebilecek durumdaDÜfiÜNEL‹Molmaktad›r. Hemen hepsinde etik sorunlar›n ortaya ç›kabildi¤i bu yay›nlar›n herbirininayr› hedef kitleleri ve amaçlar› vard›r. Popüler ve aktüel yay›nlar esas olaraktoplumun çeflitli SORU kesimlerinin bilgilendirilmesi, haberler almas› ve kültürünün artt›r›lmas›amac›yla haz›rlanan yay›nlard›r. E¤lence ve hofl vakit geçirme amac›ylakullan›lan yay›nlar›n D‹KKAT da bu kategoride yer ald›¤› görülmektedir.E¤itim ve ö¤retim yay›nlar› hedef kitleleri farkl› yafl gruplar›nda olan ö¤rencilerdir.Tipik örne¤i ders kitaplar› olan bu yay›nlar›n esas amac› e¤itim ve ö¤retimSIRA S‹ZDEolup, çeflitli bilim alanlar›nda (tarih, co¤rafya, matematik, biyoloji gibi) ö¤rencile-AMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZK ‹ T A PK ‹ T A P