3 - Anadolu Üniversitesi

74 T›bbi Laboratuvar Eti¤iTablo 4.8’de birçok avantaj görülüyor olmakla birlikte, kültür ortam› ile insanvücudundaki olaylar karfl›laflt›r›ld›¤›nda önümüze birçok dezavantaj da ç›kmaktad›r.Bunlar Tablo 4.9’da s›ralanm›flt›r.Doku kültürleri için bu kadar dezavantajlar saymam›za karfl›l›k yine de bu yöntembaz› alanlarda hayvan kullan›m›n› azaltm›fl, hatta baz› alanlarda tamamen ortadankald›rm›flt›r. Örne¤in hayvan kullan›m› aç›s›ndan en çok elefltirilen bir alanolan kozmetik testlerinin ço¤u art›k doku kültürlerinde gerçeklefltirilmektedir. Afl›üretiminde de doku kültürleri hayvanlar›n yerini alm›flt›r. Eskiden ilaçlar›n tavflanlardayap›lan pirojenite testleri günümüzde LAL (Limulus Amebosit Lizat) adl› invitro yönteme dönüfltürülmüfltür. Laboratuar hayvanlar›n›n en çok tüketildi¤i testler,çeflitli maddeleri incelemek amac›yla yap›lan toksisite ve mutajenite testleri idi,günümüzde bunlar›n ço¤u doku kültüründe yap›l›r hale gelmifl bulunmaktad›r. K›-sacas› doku kültürleri henüz hayvanlar›n yerini alamam›fl olsa da, onlar›n daha azkullan›lmas› için baz› olanaklar yaratm›flt›r.Tablo 4.8Doku KültürününAraflt›rmalaraGetirdi¤i Avantajlar• Üretimi tamamen kontrol alt›ndad›r. Deney hayvanlar›ndaki gibi kontrol d›fl› geliflmelerdaha s›n›rl›d›r.• Hayvanlarda görülen ve çeflitli koflullar›n zorlad›¤› bireysel sapmalar kolay kolay ortayaç›kmaz.• Çal›flmay› etkileyecek koflullar s›n›rl› oldu¤u için elde etti¤imiz sonucu do¤rudan yorumlayabiliriz.• Do¤rudan insan hücreleri kullanma olana¤› yaratmaktad›r, bundan dolay› elde edilen sonuçlarinsan biyolojisi için uygunluk gösterir (Ameliyatlar s›ras›nda al›nabilecek dokular veinsan kanser hücreleri kullan›labilir).• Üç boyutlu kültürlerin yap›labilir hale gelmesi.Tablo 4.9Doku KültürlerininAraflt›rmalardaKullan›lmas›n›nDezavantajlar›• Ne kadar dikkatli çal›fl›l›rsa çal›fl›ls›n zaman zaman istenmiyen kontaminasyonlarla (kültürortam›na mikroorganizma bulaflmas›) pasaj kay›plar›m›z olabilir.• Vücuttan izole edilmifl bir organ di¤er sistemlerle olan etkileflimden uzaklaflt›¤› için dokukültüründen elde etti¤imiz sonucu sa¤lam durumdaki bir organizma için yorumlamam›zzor olabilir.• Doku kültürleri sürekli pasajlarla uzun süre kullan›l›rsa fenotipik de¤iflikliklere u¤rar, bu daelde etti¤imiz sonuçlar›n standardizasyonu ile ilgili problemler yaratabilir.• Doku kültürlerinin özellikle canl›n›n bütünlülü¤ünün gerekti¤i insan çal›flmalar›nda kullan›lmas›mümkün görülmemektedir. Örne¤in bir transplantasyon çal›flmas›nda veya bir çokorgan›n iflin içine girdi¤i metabolik çal›flmalarda kullan›lamazlar.SIRA S‹ZDEDÜfiÜNEL‹MSORUD‹KKATSIRA S‹ZDE5Doku ve hücre SIRA kültürlerinin S‹ZDE dezavantajlar› nedir?Omurgas›z Hayvanlar›n Kullan›lmas›DÜfiÜNEL‹MCanl›lar›n s›n›fland›r›lmas›nda Süngerler, Sölenterler, Solucanlar, Yumuflakçalar,Eklembacakl›lar ve Derisi dikenliler bu gruba dahildirler. Omurgas›z olan bu hayvanlar›nomurgal›lara SORU göre evrimsel aç›dan daha ilkel yap›ya sahip olmalar› nedeniylesinir sistemlerinin iyi geliflmedi¤i, bundan dolay› daha az ac› duyacaklar› önesürülmüfltür. D‹KKAT Bu önermeden hareketle omurgal›lar yerine deneylerin omurgas›zlarüzerinde yap›lmas› teklif edilmektedir. Fakat omurgas›z hayvanlar gerek anatomik,SIRA S‹ZDEAMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZ