3 - Anadolu Üniversitesi

6. Ünite - Rapor ve Yay›n Eti¤i125• Hakemler çal›flman›n “Bilimsel Yay›nlar ve Etik Sorunlar” bafll›¤› alt›nda belirtilenbilimsel ve etik ilkelere uygunlu¤unu denetlemelidir.Jüri Üyeli¤iyle ‹lgili Etik SorunlarJüri üyeli¤i çeflitli yönlerden hakemli¤e benzemektedir. Bir kiflinin akademik derecealmas›nda karar merci olarak görev yapabilece¤i gibi, bir araflt›rmac›n›n bilimselaraflt›rmalar›n› de¤erlendiren bir “kurul” olarak da görev yapan jüriler vard›r.SIRA S‹ZDEDoktora tez jürisi, doçentlik jürisi gibi jüriler araflt›rmac›n›n bilimsel çal›flmalar›n›de¤erlendirerek ona akademik bir ünvan veya derece vermektedir. DÜfiÜNEL‹M Ödül jürisi isearaflt›r›c›lar›n bilimsel çal›flma veya çal›flmalar›n› bilimsel yönden de¤erlendirerekherhangi bir kurum ve kuruluflun ödüllerini vermesine yard›mc› SORU olan kurullard›r.Bu kurullar çeflitli say›da bilim insanlar›ndan oluflmaktad›r.SIRA S‹ZDEDÜfiÜNEL‹MSORUÖdül jürisi akademik ünvan veya derece vermemektedir.D‹KKATD‹KKATJüriler hakemlerden farkl› olarak ço¤u kez “toplant›” yaparak SIRA oy S‹ZDE birli¤i veya oySIRA S‹ZDEçoklu¤u giçiminde ortak karar al›rlar. Doktora tez savunma s›nav›nda oldu¤u gibibazen de¤erlendirme aday›n sözlü anlat›m ve sunumlar›na dayanan “s›nav” biçimindeolmaktad›r. Sonuçta, nesnel (objektif) de¤erlendirmelere AMAÇLARIMIZ dayananbir bilimselkarar verme mekanizmas› oluflmaktad›r. Jürilerde genellikle en k›demliAMAÇLARIMIZve/veya yafll› jüri üyesinin “baflkan” olarak seçilmesi akademik bir gelenektir. Baflkan,de¤erlendirme sürecini, örne¤in s›nav›, yönlendiren kifli konumundad›r. K ‹ T A P Ay›rca,baz› jürilerde bir üyenin “raportör” olarak seçilmesi gerekmektedir. Raportör,K ‹ T A Pe¤er gerekiyorsa, jüri üyelerinin kiflisel raporlar›n› derlemek, de¤erlendirme süreciile ilgili “rapor” ya da “tutanak” haz›rlamakla görevlidir. Bir TELEV‹ZYON jüri üyesi bir aday›TELEV‹ZYONveya çal›flmay› de¤erlendirirken afla¤›daki özetlenen bilimsel etik ölçütlerine uymayaözen göstermelidir:• De¤erlendirmeyi nesnel ve yans›z bir bak›fl aç›s› ile yaparak önyarg›s›z olarakkarar›n› vermelidir. Ancak, bu de¤erlendirmeleri yaparken bilimsel kali-‹NTERNET‹NTERNETte, performans, yarat›c›l›k gibi bilimsel araflt›rman›n temel de¤erlerini sürekligöz önüne almal›d›r.• Baz› durumlarda jüriler de¤erlendirmeye esas olacak ölçütlerini kendilerioluflturma gere¤ini duyarlar. Bu durumda ölçütler adaylar›n durumuna görede¤il, evrensel bilim ilkeleri do¤rultusunda mevcut yasa ve yönetmelikler dedikkate al›narak haz›rlanmal›d›r. Bu haz›rl›k sonras›nda bu ölçütler ödünsüzve “çifte standart” oluflturulmaks›z›n her aday için yap›lan de¤erlendirmelerdeaynen kullan›lmal›d›r.• Sözlü s›nav tarz› bir de¤erlendirme söz konusu oldu¤unda, aday› ve/veyadi¤er jüri üyelerini afla¤›lay›c›, küçümseyici, bask› alt›na al›c›, olumlu veyaolumsuz olarak yönlendirici iletiflim ve tutum içerisine girmemelidir.• Aday› ve/veya çal›flmalar›n›, evrensel bilim ve etik ilkelere uygunlu¤u aç›-s›ndan incelemeli ve de¤erlendirmelidir.• De¤erlendirdi¤i yay›nlanmam›fl çal›flmay› aday›n/adaylar›n izni olmaks›z›n,kendi araflt›rmalar›nda kullanmamal›, baflkalar›n›n kullanmas›na f›rsat vermemelidir.• Jürilerin uymas› gereken di¤er etik ilkeler, hakemlerin ilkeleri ile genifl ölçüdeörtüflme göstermektedir.• Jüriler de¤erlendirme sonucuna iliflkin olarak haz›rlad›klar› rapor ve tutanaklardaaç›k ve anlafl›l›r biçimde ifade kullanmal› ve bunlar› tüm jüri üyelerikarara kat›ls›n kat›lmas›n imzalamal›d›r.