3 - Anadolu Üniversitesi

Hayvan Deneyleri Eti¤iDENEY HAYVANI KAVRAMI VE DENEYLERDEKULLANILAN HAYVANLARDeney hayvanlar› hipotezi bilimsel kurallara göre kurulmufl araflt›rmalarda ve biyolojiktestlerde kullan›lan hayvanlard›r. Bu terim omurgal› veya omurgas›z olmalar›nabak›lmaks›z›n, üzerinde deney yap›labilen tüm hayvanlar için kullan›l›r.Bilimsel kay›tlarda ilk deney hayvan› kullan›m›na M.Ö. 400 y›llar›nda yaz›lan“Corpus Hippocraticum” kitab›nda rastl›yoruz. O dönemde hayvanlar üzerindeyap›lan incelemeler sadece anatomik yap›y› belirlemeye yöneliktir. ‹lk defa deneyseldiyebilece¤imiz uygulamay› “Galen’de” görüyoruz. Galen domuz, maymun veköpeklerin baz› organlar›n› vücuttan ay›rarak, çeflitli organlar›n fonksiyonlar›n›nnas›l oldu¤unu görmeye çal›flm›flt›r. Bu denemeler canl› hayvanlar üzerinde yap›-lan ilk fizyolojik çal›flmalard›r. Bundan sonra birçok araflt›rmac› çeflitli nedenlerledeney için hayvan kullanm›flt›r. Fakat 19. yüzy›lda Claude Bernard fizyolojik deneyleriçin hayvan kullan›m›n›n gerekti¤ini kesin bir dille anlatm›flt›r. Bu dönemlerdegenellikle çiftliklerde ve rastgele yerlerde yetifltirilen hayvanlar araflt›rmalardakullan›l›yordu. Bu tip bir uygulaman›n sonucunda ise farkl› kiflilerin yapt›¤›benzer deneylerin sonuçlar›n›n birbirini tutmad›¤› görüldü. Nedeni araflt›r›ld›¤›ndaise standart hayvan kullanmaman›n bunun sebebi oldu¤u kan›s›na var›ld›. Bundansonra deney için üretilecek hayvanlar›n standart koflullarda yetifltirilmesi yollar›arand›. Art›k hayvanlar›n yetifltirilme çevreleri ve deney ortamlar› sabit tutulmayave kontrol alt›na al›nmaya baflland›. Çevresel faktörlere yaflad›klar› ortam koflullar›n›nd›fl›nda, onlar›n beslenme ve temizlikleri de dahildi. Günümüzde basit omurgal›hayvanlardan geliflmifl memeli hayvanlara kadar birçok hayvan türü denekolarak kullan›lmaktad›r. Fakat omurgas›zlar›n kullan›m› oldukça s›n›rl› düzeylerdekalmaktad›r. Son y›llarda baz› ilkel omurgal›lar›n kullan›m›nda art›fllar olsa da halenen fazla tercih edilenler baz› memeli türleridir. Kullan›mda üst gruplar› oluflturanlar›s›n›fland›r›rsak, en fazla kullan›lanlar›n s›çan, fare, tavflan ve bal›k, orta düzeydekullan›lanlar›n ise domuz, kobay, hamster ve maymun oldu¤unu görürüz.Bir dönem baz› alanlarda çok kullan›lan kedi ve köpeklerin yeni ç›kan yasalar gere¤ideneysel amaçl› kullan›m› neredeyse imkans›z hale gelmifltir. Önceki dönemdeçeflitli yerlerden toplanan kedi ve köpeklerle deney yap›labiliyordu, yeni yasalaragöre bu hayvanlar ancak bir üretim merkezinde bu amaçla üretilmifl olmalar›kofluluyla deneye al›nmalar›na izin verilmektedir.Corpus Hippocraticum: Ünlüantik Yunan hekimiHipokrat’›n topluyap›tlar›d›r.http://tr.wikipedia.org/wiki/HipokratGalen: Antik Yunan hekimiEczac›l›¤›n kurucusu kabuledilir;http://tr.wikipedia.org/wiki/GalenClaude Bernard (12 Temmuz1813-10 fiubat 1878).Frans›z fizyolo¤udur.http://en.wikipedia.org/wiki/Claude_Bernard