3 - Anadolu Üniversitesi

TELEV‹ZYONTELEV‹ZYON5. Ünite - BiyoetikS›ra insana gelince burada olas› etik sorunlar tart›flma yaratt› ve neredeyse tüm ülkelerinsan klonlanmas›n› yasaklad›lar. Dünya Sa¤l›k Teflkilat› (WHO) da klonlaman›ninsanlar› ço¤altmak amac›yla kullan›lmas›n›n kabul edilemez olarak gördüklerini,bu uygulaman›n yard›mc› üreme teknolojisini düzenleyen, insan onurunasayg› ve genetik materyalinin güvenli¤i baz› temel kurallar› ihlal etti¤ini bildirmifltir.Amerika Birleflik Devletleri Ulusal Biyoetik Komitesi ise, yay›mlad›¤› raporda,“insan›n klonlanmas›n›n” etik olarak kabul edilemeyece¤ini, ancak “insan klonlamaya”yönelik deneylerin in vitro embriyo oluflturma aflamas›na kadar getirilmesineizin verilebilece¤ini bildirmifllerdir. Bu konuda yap›lan elefltirilerin bafl›nda çekirdeknakli ile yap›lan klonlama yayg›nlafl›rsa “çeflitlili¤in kaybolma” olas›l›¤›d›r.Bir canl›n›n do¤aya adaptasyonunda en fazla rol oynayan özelli¤i tür içindeki çeflitliliktir.Bu sayede tür olumsuz koflullar olufltu¤unda da o olumsuz koflula karfl›dirençli bireylerinin varl›¤› sayesinde neslini devam ettirir. Bahsetti¤imiz üreme biçimiise bir “efleysiz üreme” oldu¤u için çeflitlili¤e izin vermez. Herhangi birolumsuz koflulda türü oluflturan bireylerin hepsi birden ortadan kalkabilir. Olay›nt›bbi yönünü düflünürsek klonlama baz› “tedavi tekniklerinde” kullan›lmak amac›ylayap›labilir. Fakat bu konuda da önemli kuflku ilerde bunun çok bireyselamaçlar için kullan›lma olas›l›¤›d›r. Örne¤in yafllanma sürecinde olan insanlar›nkendi klonlar›n› birer “organ bankas›” gibi kullanma olas›l›klar› gibi.101Efleysiz üreme: Bir canl›danayr›lan hücre veya hücregrubundan mitoz bölünmeile yeni bireylerinoluflturulmas›na efleysizüreme denir. Efleysizüremede döllenme olay›olmad›¤›ndan efleysiz üreyencanl› olufltu¤u canl›yakal›tsal olarak t›pa t›pbenzer.Klonlama ve çeflitlilik aç›s›ndan en önemli biyoetik sorun nedir? SIRA S‹ZDESIRA S‹ZDE5Biyolojik bilimlerinin son gözde konular›nda bir baflkas› da “kök hücreleridir”.DÜfiÜNEL‹MBiri embriyonel di¤eri eriflkin olmak üzere iki çeflit “kök hücresi” bulunmaktad›r.Embriyonel kök hücreler “totipotent” özellikte olup uygun koflullarda SIRA S‹ZDEher biri yenidenDÜfiÜNEL‹MTotipotent: embriyonik SIRA S‹ZDEbir birey oluflturabilir. Bu yöntem bir nevi klonlama oldu¤u SORU için klonlama-geliflimin erken SORUsafhalar›nda, tüm bir canl›y›ya yap›lan elefltiriler buna da yap›lmaktad›r. ‹kinci kök hücre çeflidi eriflkin kök oluflturabilme yetene¤ineDÜfiÜNEL‹Mhücreleridir. Baflta “k›rm›z› kemik ili¤i” olmak üzere “ya¤ doku” dahil bir çok dokumuzdabulunan eriflkin kök hücreleri “pluripotent”dir. Pluripotent hücreler tek Bu tip hücreler, ileridesahip olan hücreler DÜfiÜNEL‹M içinD‹KKATkullan›lan bir tan›mlamad›r. D‹KKATbafllar›na bir canl› oluflturamazlar ama belirli bir dokuyu oluflturabilirler. SORU Kendi canl›da oluflacak SORU çok de¤iflikSIRA S‹ZDEhücre ve doku SIRA tiplerini S‹ZDEiçindeki sorunlar› çözülmesinden sonra bu kök hücrelerinin bozulan organlar›m›- oluflturabilme kapasitesinez›n yenilenmesinde kullan›laca¤› umudunday›z. Fakat bu yöntemin henüz emeklemedönemindeyken h›zla klinik kullan›ma sokulmas› etik aç›dan elefltirileceksahiptirler ancak henüzD‹KKATfarkl›laflmam›fllard›r.D‹KKATAMAÇLARIMIZ Pluripotent hücreleryöndü. Nitekim nakledilen hücrelerde kanserleflme olas›l›¤› görüldü ve klinik uygulamalarbir süreli¤ine ertelendi.oluflturma özelli¤i SIRA tafl›rlar. AMAÇLARIMIZ isesadece belli bir tip hücreSIRA S‹ZDES‹ZDEKök hücrelerle ilgili en önemli biyoetik problemler nelerdir?K ‹ T A PK ‹ T A PAMAÇLARIMIZ SIRA S‹ZDESIRA S‹ZDE AMAÇLARIMIZTELEV‹ZYONTELEV‹ZYONDÜfiÜNEL‹MHatemi H, Do¤an H. Medikal Etik 6 “T›p uygulamalar›ndaki yeni geliflmeler ve etik ikilemler”2004, Yüce Yay›m. ‹stanbul kitab›ndan daha fazla ayr›nt›ya ulaflabilirsiniz.DÜfiÜNEL‹MK ‹ T A PK ‹ T A PSORUSORUB‹YOET‹⁄‹N ‹LG‹LEND‹⁄‹ D‹⁄ER KONULAR ‹NTERNET‹NTERNETTELEV‹ZYONTELEV‹ZYONSon y›llarda oldukça yo¤un tart›fl›lan konulardan bir tanesi “yaflam›n sonland›r›lmas›ylailgili etik ilkeler” dir. Buna k›saca eski Yunancada iyi, güzel ölüm anlam›-D‹KKATD‹KKATna gelen “Ötenazi” de diyebiliriz. Özellikle yaflam› destekleyen t›bbi olanaklar›nçok geliflmifl olmas› beklenen ölümü de ertelemek amac›yla çok SIRA ‹NTERNET kullan›l›r S‹ZDE olmaya‹NTERNET SIRA S‹ZDEbafllam›flt›r. Fakat bu tip tedaviler bir insan›n yaflamak istemeyece¤i bir “hayat›ndayat›lmas›” ya da “hastan›n ac› çekmesini uzatmas›na” neden oldu¤u için etik aç›-AMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZ6K ‹ T A PK ‹ T A P