3 - Anadolu Üniversitesi

128 T›bbi Laboratuvar Eti¤ima Plan› (2007-2013)” içinde “fikri mülkiyet haklar›” ve “veri koruma” kavramlar›özel bir yer iflgal etmektedir. Bu konularda haz›rlam›fl bir özel ihtisas komisyonuraporu bulunmaktad›r.Fikri mülkiyet haklar› konusunda ülkemizde birbiri ile ba¤lant›l› ve karmafl›kgörünümde çok say›da yasal düzenleme vard›r. Konunun ekonomik ve ticari öneminedeniyle, ülkemizde bu konuda çok eski tarihlerden itibaren yasal düzenlemelerinyap›lmakta oldu¤u görülmektedir. Bunlar aras›nda 1850 tarihli EncümeniDanifl Nizamnamesi ile 1910 tarihli Hakk-› Telif Nizamnamesi, 1871 tarihli Alamet-iFarika Nizamnamesi ve 1879 tarihli ‹htira Berat› Kanunu’dur. Bu yasal düzenlemeler,ç›kar›ld›klar› dönemler göz önüne al›nd›¤›nda fikri mülkiyet haklar›aç›s›ndan oldukça ça¤dafl, yenilikçi ve ilerici bir mevzuat› oluflturdu¤u görülmektedir.Cumhuriyet döneminin ça¤dafl anlamdaki ilk yasal düzenlemelerinin ise 5Aral›k 1951 tarihli 5846 say›l› “Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu” ve 12 Mart 1965 tarihli“Markalar Kanunu” oldu¤u görülmektedir. Günümüzde yürürlükte olan 5846say›l› Kanun, yürülü¤e girdi¤i tarih itibariyle oldukça ileri hükümlere sahip olmaklaberaber günümüze dek önemli de¤iflikliklere u¤ram›flt›r. Bu de¤iflikliklerin enönemli nedeni özellikle 1990’l› y›llardan sonra h›zlanan küreselleflme hareketlerininuzant›s› olarak ülkemizin Dünya Ticaret Örgütü’ne üyeli¤i ve Gümrük Birli¤ianlaflmalar› ile bafllayan süreç sonras›nda Avrupa Birli¤i ile entegrasyon çerçevesindeyap›lmas› gereken yeni düzenlemelerdir. Bu de¤ifliklikler esas olarak “kanunhükmünde kararname (KHK)” olarak yap›lm›flt›r: 551say›l› Patent Haklar›n›nKorunmas› Hakk›nda KHK, 554 say›l› Endüstriyel Tasar›mlar›n Korunmas› Hakk›ndaKHK, 555 say›l› Co¤rafi ‹flaretlerin Korunmas› Hakk›nda KHK, 556 say›l› Markalar›nKorunmas› Hakk›nda KHK bunlar aras›nda say›labilecek önemli geliflmelerdir.Fikri mülkiyetler konusunda bu düzenlemeler yeterli olamam›fl ve konuyla ilgilibaflka yasalar da ç›kar›lm›flt›r. 2004 y›l›nda kabul edilen 5147 say›l› EntegreDevre Topo¤rafyalar›n›n Korunmas› Hakk›nda Kanun ile 5042 say›l› Yeni BitkiÇeflitleri Üzerinde Islahç› Haklar›n›n Korunmas›na ‹liflkin Kanun bunlar aras›ndasay›labilmektedir. Ayr›ca, fikri mülkiyetlerin güvence yasal güvence alt›na alt›naal›nmas› aç›s›ndan ortaya ç›kan kurumsal bofllu¤u doldurmak amac›yla 2004 y›l›nda5000 say›l› Türk Patent Enstitüsü’nün Kurulufl ve ‹flleyifli Hakk›nda Kanun yürürlü¤egirmifltir. 2004 y›l›nda yürürlü¤e giren 5194 say›l› kanun 551, 554, 555 ve556 say›l› KHK’lerin baz› hükümlerinde de¤ifliklik yapm›flt›r. 6762 Say›l› Türk TicaretKanunu içinde de fikri mülkiyet haklar› konusu ele al›nm›flt›r.RAPOR VE YAYIN ET‹⁄‹ HAKKINDA SON SÖZLERT›bbi laboratuvarlar›n baz›lar› rutin çal›flmalar yan›nda araflt›rmalar yapmaktad›r.Yay›n ve patent bu tür laboratuvarlar›n bilimsel faaliyetleri aras›nda yer almaktad›r.Hem bilimsel araflt›rma sürecinde hem de onun sonucu olan yay›n ve patenthaz›rlanmas›nda uyulmas› gereken etik ilkeler ve yasal düzenlemeler mevcuttur.Bas›m yoluyla veya internet gibi kitle iletiflim araçlar› ile ço¤alt›lan bir rapor türüolan yay›nlarda “fikri mülkiyet haklar›na” özellikle dikkat edilmesi gerekmektedir.Araflt›r›c›lar, kendi yaz›lar›nda kaynak göstermeden “küçük al›nt›”, yazar ve/veyayay›nc›n›n yaz›l› izni olmadan “büyük al›nt›” yapmamal› ve/veya baflka yazarlaraait görsel materyalleri (resim, çizelge, grafik vs) kullanmal›d›r. Patentler için debenzer hususlar geçerlidir. Daha önceki yazarlara ait çal›flmalar›n bedensel ve düflünselemek karfl›l›¤› bazen büyük zorluklarla elde edilen eserler oldu¤u unutulmamal›d›r.