3 - Anadolu Üniversitesi

3. Ünite - Laboratuvar Eti¤i51LABORATUVARLARIN KAL‹TE GÜVENCEUYGULAMASIHer laboratuvar›n kendine özgü bir çal›flma konusu ve düzeni olmas› nedeniylelaboratuvarlarda yap›lan ifllerin iyi laboratuvar uygulamas› kurallar›na ba¤l› kal›narakdüzenlemeler yap›lmas› gerekir. Bu düzenlemeler do¤rudan yönetime karfl›sorumlu olan uzman kifliler taraf›ndan haz›rlan›r ve uygulamaya konulur. Sözü edilenkifliler aletlerin kalibrasyonundan bafllayarak deneylerin her aflamadaki yürüyüflündensorumludurlar.‹yi laboratuvar uygulamalar›n›n temel önerileri aras›nda, çal›flmalar›n “denetlenmesi”de bulunmaktad›r. Denetlemelerin üç alt bafll›k alt›nda yap›lmas› önerilmektedir.Bunlar›n afla¤›daki gibi s›ralanmas› olas›d›r:1. Çal›flman›n yürüyüflünün temel al›nd›¤› denetlemeler2. Laboratuvar koflullar›n› temel alan denetlemeler3. Yöntemi konu alan denetlemelerGenellikle, “evraklar›n haz›rlan›fl› ve saklanmas›” da denetlemelerdeki ifllemleriçerisine sokulmaktad›r.Yöntem gelifltirilmesi üzerinde çal›flan kifliler, o yöntem ifllem ve gözlemlerinindo¤ruyu yans›t›p yans›tmad›klar› ham verilerden hareketle bir sonuç raporu haz›rlar.Vermifl olduklar› kararlar›n› önce çal›flma yöneticisine sonra bafluzmana sunarlar.Son basamak olarak yönetimin önüne gelen denetleme raporu denetleme fleklinive denetlemenin hangi tarihte yap›ld›¤›n›n kay›t alt›na al›nmas›yla son bulur.Yukar›da konu edilen ifllem ve gözlemlerin, ham verilerin kullan›m› ile yap›lande¤erlendirmelere “yöntemin geçerlili¤i (validasyonu)” denilmektedir ve detaylar›afla¤›da anlat›lmaktad›r.‹yi laboratuvar uygulamalar› çerçevesinde denetlemeler hangi basamaklarda SIRA S‹ZDE yap›lmaktad›r?5SIRA S‹ZDELABORATUVARLARIN AKRED‹TASYONUDÜfiÜNEL‹MISO: 1947 y›l›nda DÜfiÜNEL‹M kurulan veyapt›¤› standardizasyonISO 17025 “Deney ve Kalibrasyon laboratuvarlar›n›n Yeterlili¤i ‹çin Genel KoflullarStandard›”, May›s 2000 tarihinde “Türk Standartlar› Enstitüsü” SORUsanayiye, ticareteçal›flmalar› sonucutaraf›ndan yay›nlanm›flt›r.Bu standart, yerine geçti¤i ISO/IEC K›lavuz 25 ve EN 45001’in uygulama-sa¤layan ISO (InternationalSORUvetüketicilere katk›larlar›ndan elde edilen deneyimler sonunda haz›rlanm›flt›r. ISO 17025, kalite sistemi Organization forD‹KKATStandardization) D‹KKATçal›flt›rd›klar›n›, teknik olarak yeterli olduklar›n› ve geçerli teknik sonuçlar› üretebildiklerinigöstermek isteyen deney veya kalibrasyon laboratuvar›n›n yerine getir-Organizasyonudur.TSE (TürkUluslararas› StandardSIRA S‹ZDEStandartlar› Enstitüsü), SIRA S‹ZDEmesi gereken bütün flartlar› içermektedir.ISO’nun üyesi ve Türkiye’dekiBir ürünün ya da hizmetin, piyasan›n talep etti¤i koflullara, standartlara, yönetmeliklereuygunlu¤unu göstermek üzere o ürün veya hizmettek temsilcisidir.AMAÇLARIMIZiçin yap›lan deney, IEC: Uluslararas›analiz, muayene ve belgelendirme ifllemlerini yapan kurulufllar›n (“uygunluk de-AMAÇLARIMIZElektroteknik Komisyonudur.(International¤erlendirme kurulufllar›”) resmi bir otorite taraf›ndan uluslararas› kriterlere göreElectrotechniquedenetlenerek teknik ve idari yeterliliklerinin onaylanmas› ve belli K ‹ Taral›klarla A P denetlenmesiifllemine “akreditasyon” denilmektedir.Commission). K ‹ T A PEN (European Norm):Firmalar taraf›ndan pazara sunulan ürün ve hizmetlerin çeflitlili¤i, “tüketicinin Avrupa Standardlar›n›n)korunmas›” için önlemlerin gereklili¤ini de beraberinde getirmifltir. TELEV‹ZYON Bu yolda at›lan k›saltmas›d›r. EN AvrupaBirli¤i’nde StandardlarTELEV‹ZYONad›mlardan baz›lar›, sunulan ürünün gözetim veya deneysel olarak kontrol edilmesive üretim veya hizmet süreçlerinin denetimi ile sistemlerin belgelendirilmesidir. sa¤lamak içinaras›nda harmonizasyonuoluflturulmufltur (Bknz.: TürkDo¤ald›r ki bir sonraki aflama, belgelendirme, test veya gözetim kurulufllar›n›n güvenilirli¤idir.‹NTERNETKalite Yönetimi).Standartlar› Enstitüsü,‹NTERNET