3 - Anadolu Üniversitesi

1. Ünite - Toplum ve Etik9sa yap›ls›n dil ö¤renememekte, konuflamamaktad›rlar. Bu yolda de¤iflik yöntemlerlezorland›klar›nda ö¤renip söyleyebildikleri bir kaç sözcü¤ü geçmemektedir. Birazönce düflünce-dil ve Beyin iliflkisine de¤inmifltik. Bu örnek bize bir yafltan sonra insan›nbeyin-dil ve düflünceye dayanan gelifliminin t›kand›¤›n› göstermektedir.‹nsan için toplumsal yaflama da beden (biyo) ve iç yaflama (psiko) kadar önemtafl›maktad›r. Toplum olmadan insan›n biyolojik ve psikolojik yanlar›nda büyük vegiderilemez aksamalar ortaya ç›kmaktad›r. Bunlar›n bafl›nda “dil” gelmektedir. ‹nsan›nbilme, düflünme, tasar›mlama, bilinçlilik, sorgulama, elefltirme ve hatta hayalkurma gibi zihinsel etkinlikleri “dil” ile mümkün olmaktad›r. Dil toplumdad›r ve bireydili toplumdan ö¤renir. Her insan bireyi daha dünyaya gelirken bir toplumuniçine do¤ar. Biraz sonra de¤inece¤im üzre toplum, “yaln›zca bir araya gelmifl, birlikteyaflayan insanlar toplulu¤u de¤ildir”. Toplum bir ortamd›r: bir dil ortam›d›r,bir ortak de¤erler ortam›d›r, bir gelenek ortam›d›r, bir inan›fl ortam›d›r, bir iflbölümüve birlikte çal›flma ortam›d›r, ortak geçmfl ya da tarih ortam›d›r, kültür ortam›-d›r. Bunlara ortak beklentiler, ortak coflkular, ç›karlar, ülküler(idealler) sorunlar,umutlar, ortak ac›lar, kederler, sorunlar, hak, sanat, ütopya gibi daha bir çok yaflamaetkinli¤i kat›labilir. Bunlar›n hepsinin birbirleriyle do¤rudan dolayl› etkileflimlerindenbir bütün olarak toplum ortaya ç›kar. Toplum dedi¤imiz bu bütün dura-¤an de¤ildir, sürekli devinir. ‹nsan iflte bu devinen bütünlü¤e, topluma do¤ar vebu devinen bütünlük ‹nsan›n var olma ortam›d›r. ‹nsan toplum d›fl›nda hiç bir yerdevar olamaz.Toplum üstüne biraz daha ayd›nlanabilmek için kavram› flu üç bak›mdan irdeleyelim:• Çevre• Toplu Yaflama-Toplumsal Yaflama• KitleÇevreBütün canl›lar bir çevreye do¤arlar. ‹nsan d›fl›ndaki canl›lar kendi do¤al çevrelerinedo¤arlar. Örne¤in bir aslan kutuplarda dünyaya gelmez ve de yaflamaz. Onundo¤al çevresi kutup s›n›rlar›n›n çok ötesinde yer almaktad›r. Ayn› flekilde kutupay›s› da ekvatoral bölgelerde yaflayamaz. ‹nsan d›fl›nda her canl› kendi do¤al ortam›na,o ortam›n bir parças› olarak do¤ar ve yaflad›¤› sürece o çevrenin bir ö¤esidir.Canl›n›n içine do¤du¤u çevre yaflamas›n› sa¤layan befl soruya verilmifl yan›tlartaraf›ndan belirlenmifltir (Bknz.: Befl soru; Sf. 3) ve canl› bunun d›fl›na ç›kamaz.Çevrenin canl›ya dikte etti¤i yan›tlar içgüdü olarak biçimlenmifltir. Canl› çevresiyleöylesine bütündür ki, öldü¤ü zaman bile do¤du¤u çevreye kar›fl›r, onunla kaynafl›r.Bir canl› kendi do¤al çevresi d›fl›na ç›kart›lacak olursa ya ölür ya da yeni çevresineuyum sa¤layacak yap›sal de¤iflikli¤e u¤rar. Ayn› durum jeolojik ve/veyaco¤rafi nedenler de¤iflti¤inde de ortaya ç›kar. Örne¤in deprem, hava koflullar›, atmosfer›s›s›n›n, ya¤›fllar›n de¤iflmesiyle canl›n›n yaflad›¤› çevre de¤iflti¤i zamancanl› bu ortama ya uyar ya da ölür.Biraz önceki örneklerde insan›n de¤iflime aç›k olmas› bak›m›ndan hemen herzamanda ve durumda bir karar-davran›fl süreci yaflad›¤›na de¤inmifltim. Di¤er canl›lardave hatta insana yak›n yüksek organizmal› hayvanlarda böyle bir süreç yaflanmad›¤›için, hayvanlar›n yaflamas›nda “etikden” ya da “ahlaktan” söz edilemez.Hayvanlar›n ahlak› yoktur, içgüdüleri vard›r. Bu durum hayvanlar›n toplu yaflamalar›ndada kendisini gösterecektir.