3 - Anadolu Üniversitesi

4. Ünite - Hayvan Deneyleri Eti¤iAnestezi ile ilgili seçim ve bafllang›ç uygulamalar› ne kadar iyi yap›lm›fl olsa da,esas önemli olan ifllemler uygulama s›ras›nda hayvan›n gidiflinin çok iyi takip edilmesidir.Deneyi sürdürmekte olan araflt›r›c› ve teknisyenlerin herhangi bir dalg›nl›kve ihmalleri hayvan›n bofl yere kaybedilmesine neden olabilir. SIRA Cerrahi S‹ZDE çal›flmalardaüzerinde giriflim yap›lm›fl hayvanlar›n ifllem bittikten sonraki dönemlerindea¤r› duyma olas›l›klar› vard›r. Yapt›¤›m›z ifllemler deney sonuçlar›m›z› olumsuz etkilememekkofluluyla etik aç›dan hayvanlar›m›z›n a¤r›s›n› gidermemiz gerekir. Fa-DÜfiÜNEL‹Mkat bunun için öncelikle deneydeki hayvanlar›n a¤r› duyup duymad›klar›n› do¤ruolarak saptamam›z gerekir.SORU71SIRA S‹ZDEDÜfiÜNEL‹MSORUCerrahi çal›flmalarda üzerinde giriflim yap›lm›fl hayvanlar›n ifllem bittikten D‹KKAT sonraki dönemlerindeD‹KKATa¤r› duyma olas›l›klar› vard›r.SIRA S‹ZDESIRA S‹ZDE• Su ve g›da al›m›nda azalmaTablo 4.5Hayvanlarda A¤r›• Kilo kayb›AMAÇLARIMIZ Varl›¤›n›nGöstergeleriAMAÇLARIMIZ• Tüylerin dikleflmesi• Duyars›zlaflmaK ‹ T A PK ‹ T A P• Tükürük salg›s›nda artma• Yalama ve çi¤neme hareketi• Kambur pozisyonunda durmaTELEV‹ZYONTELEV‹ZYON• Agresif davran›fllar‹NTERNETTablo 4.5’de gösterilen belirtilerden elde edilen bulgulara göre hayvana analjezik,yani a¤r› kesici maddeler uygulan›r. Fakat burada da rastgele bir analjezi¤inkullan›lmas› do¤ru de¤ildir. Her fleyden önce kullanmay› düflündü¤ümüz analjezi-¤in deney sonuçlar›m›z› de¤ifltirici yönde bir etkisi bulunmamal›d›r. Ayr›ca bu uygulamadazamanlaman›n da çok iyi yap›lmas› gerekir, bu flekilde gereksiz maddeverilmesi de önlenmifl olur. Deney tamamland›ktan sonra hayvanlardan gerek kan,gerekse doku örnekleri almak için onlara ötenazi uygulanmas› gerekir. Ötenazi iyi,güzel ölüm anlam›ndad›r. Deney hayvanlar›na etik davran›lmas›n›n beklide en fazlagereken aflamalar›ndan biridir. Bu aflamada yap›lacak yanl›fllar hem hayvanlar›nac› çekmesine sebep olabilir hem de hayvanlar›n bofla harcanmas›na neden olacakdurumlar› ortaya ç›karabilir. Ötenazi iki yolla yap›labilir. Bunlar kimyasal ve fizikselötenazi yollar›d›r. Kimyasal ötenazide ifllem yüksek doz anestetik madde uygulanarakgerçeklefltirilebilir. Bu yöntemde enjektabl veya inhalasyon anestetiklerikullan›labilece¤i gibi, CO veya CO 2 gazlar› solutturma yöntemi de kullan›labilir.Bu gazlar›n kokusuz ve ucuz olmalar› tercih edilmelerinin bir sebebini oluflturmaktad›r.Fakat CO gaz›n› kullan›rken çal›flanlar›n sa¤l›¤› aç›s›ndan çevreye s›z›nt›n›nolmamas›na dikkat edilmesi gerekir. E¤er yukar›da s›ralad›¤›m›z ötenazi maddelerininbizim deney sonuçlar›m›z üzerinde olumsuz etkileri oldu¤u anlafl›l›rsa, kaç›-n›lmaz olarak fiziksel ötenazi yöntemine baflvururuz. Uygulanabilecek de¤iflik fizikselyöntemler bulunmaktad›r. Bunlar Tablo 4.6’da s›ralanm›fllard›r.‹NTERNET