3 - Anadolu Üniversitesi

SIRA S‹ZDESIRA S‹ZDEDÜfiÜNEL‹MDÜfiÜNEL‹M1. Ünite - Toplum ve EtikSORUSORU7‹nsan›n tinsel yap›s› sürekli geliflime ve de¤iflime aç›kt›r ve insan›n bu D‹KKAT özelli¤i yeryüzündeyaflayan di¤er canl›larda görülmemektedir.D‹KKATSIRA S‹ZDESIRA S‹ZDE‹nsan iç yaflamas› bak›m›ndan de¤iflime aç›kt›r demifltik. “De¤iflime aç›k olmak”yani, iç yaflamas› ya da psikolojisi bak›m›ndan erginlenmeye, de¤iflime aç›k olmakne demektir? Bunun aç›klanmas› gerekiyor, çünkü önemli. Burada AMAÇLARIMIZ ilkin günlük yaflamam›zdaher zaman karfl›laflabilece¤imiz bir durumu göz önüne getirelim: AMAÇLARIMIZCaddedebir yere gitti¤inizi düflünün. O s›rada karfl›dan karfl›ya geçmek üzere kald›-r›mda bekleyen bir yafll› insan gördünüz. Yafll›, trafik nedeniyle K ‹ çakingen T A P duruyor,K ‹ T A Phatta biraz korktu¤unu bile söyleyebiliriz, fakat kimseden yard›m istemiyor. O yafll›y›uzaktan, yak›ndan tan›m›yorsunuz. Ayr›ca sizin caddenin karfl›s›na geçmenizde gerekmiyor; yolunuz baflka yöne. Fakat o yafll› insan›n durumunu TELEV‹ZYONfarkediyor-sunuz. Ne yapars›n›z? Yapabilece¤iniz de¤iflik davran›fllar var ve siz bunlardan bi-TELEV‹ZYONrini seçeceksiniz. ‹flte aç›k olmak, en basit anlam›yla, budur; yani bir durum karfl›-s›nda de¤iflik davran›fllar için, de¤iflik kararlar verebilme olana¤›na sahip olmad›r.‹NTERNET‹NTERNETBaflka bir yöne gidiyor olman›za ra¤men, yafll›n›n karfl›ya geçmesine yard›m eder,sonra yolunuza gidebilirsiniz; kendinizce bir mazeret bulup, yafll›y› görmezden gelerekyolunuza gidebilirsiniz; birilerinden yafll›ya yard›mc› olmas›n› isteyip, yolunuzagidebilirsiniz; iflinizi b›rak›p yafll›y› gidece¤i yere kadar götürebilirsiniz... Oradasize “bir yafll›ya yard›m etme olana¤›” sunulmaktad›r. Olanaktan istedi¤iniz gibiyararlanabilirsiniz ya da yararlanmazs›n›z. K›sacas› pek çok karar-davran›fl süreciyaflayabilirsiniz. Olanak varsa özgürlük de vard›r. Karar-davran›fl süreci özgürlü-¤ü belirleyecektir. Ayr› deyiflle özgürlük, insan’›n iç yaflamas› bak›m›ndan de¤iflimeaç›k olmas›yla çok yak›ndan ilgilidir. Buradaki “de¤iflime aç›k olman›n”, yukardade¤indi¤im üzre en basit çizgisidir. fiimdi “de¤iflime aç›k olma” konusunda birad›m daha ilerleyelim.De¤iflime aç›k olmak bir baflka bak›mdan “yaflama anlay›fllar›n›n” ö¤renilmesiveya gelifltirilmesi olarak da gerçekleflmektedir. Tinsel yaflam›n geliflmesinde bireyinyeni bilgiler, görgüler edinmesinin önemli pay› bulunmaktad›r. Bu durumu birazönceki örne¤imize geri giderek daha yak›ndan görelim: Sizin o yafll› kifliye yöneldi¤inizi;güler yüzle karfl›ya kadar birlikte geçebilece¤inizi söyledi¤inizi; karfl›-ya geçtikten sonra geri dönüp kendi yolunuza gitti¤inizi daha genç birinin izledi-¤ini ve oradaki davran›fl›n›z› çok be¤endi¤ini düflünelim. Bu genç sizin dav-ran›fl›-n›z› benimseyip, kendisi de yapmak istedi¤i zaman yaflamas›nda bir de¤iflme olacakt›r.O daha önce böyle bir davran›flta bulunmad›¤› için bu de¤iflim onun yaflam›ndabir yeniliktir, bir geliflmedir ya da yukarda and›¤›m›z sözle erginlenmedir,mükemmelleflmedir. ‹nsan erginlenmeye, yani yeni ö¤renmelerle daha olumlu veolgun yaflamalara yükselmeye aç›kt›r. Erginlenme için mutlaka caddede böyle birdavran›fla tan›k olmak gerekmez. ‹nsanlar okuduklar› kitaplardan, izledikleri filmlerden,dinledikleri an›lardan hatta okuyarak veya bizzat tan›k olduklar› olumsuz,kötü davran›fllar›n tersini, olumlusunu düflünüp, tasarlayarak, olumsuzu elefltirerekde erginlenebilirler.Daha iyi olan davran›fl› benimseme, ona bir düflünce, bir kanaat olarak sahipolma ve böylece erginlenme, kendini mükemmele do¤ru gelifltirme de insan›n sahipoldu¤u bir olanakt›r, bu da bir karar-davran›fl sürecini gerektirir ve bu da insan›özgürlefltirir, hatta bu temel özgürlüklerden biridir. Yaflamay› kuran anlay›fllar›n,düflüncelerin de¤iflimi yaln›zca bir düflünsel de¤iflim olarak kalmaz. Düflünceningerçekleflti¤i organ›, yani beyini de gelifltirir. ‹nsan yaflam›nda beden ve ruhu ke-