Download (996Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

önceden belirlenmiş standartlarla uygunluk derecesinin araştırma, gözlemleme, sorgulamagibi yöntemlerle test edilerek karşılaştırılması, uygulamaların plandan ayrıldığı noktalardadüzeltici önlemlerinin belirlenmesi ve elde edilen bulguların objektif ve sistematik birbiçimde değerlendirilerek ilgili taraflara iletilmesi sürecidir. 56 Ancak denetim “salt birseyircilik” olmadığı için, bu tanım yetersiz kalır, çünkü denetimin “anlama” ile sınırlı olan buedilgen boyutunun yanı sıra “belli bir işlem, eylem veya durumun belli bir kuralauygunluğunu sağlamak için ona karışma” biçimde tanımlanabilecek, etkin bir yönü devardır. 57 Denetim olması gereken durum ile mevcut durumun karşılaştırmasını yaptığı için birgeri bildirim (feedback) mekanizmasına ihtiyaç duyar. Geri bildirim, örgütün gerçekleştirdiğieylemler (çıktılar) hakkında bilgi toplayıp karar merkezlerine ileten, örgütsel eylemlerinistenen düzeyde gerçekleşmesi için ne gibi düzenlemelerin yapılmasının gerekli olduğunakarar vermeye yardımcı olan bir “geri bildirim halkası”dır. Toplanan bu bilgi, plan veprogramlarda yer alan eylemler ile uygulamada gerçekleştirilen eylemler arasında birkarşılaştırma yapılmasına imkân sağladığı için denetim işlevini gerçekleştirmede önemli birkonuma sahiptir. 58Denetimin; karşılaştırma, işlev, süreç ve saptama olmak üzere temelde dört unsuruiçerdiğinin düşünülmesinin yanı sıra 59 denetimi üç ana unsura ayıran görüşte bulunmaktadır.Bu görüşe göre denetimin ilk unsuru belli amaçların bulunmasıdır. Belli bir amaca ulaşmakmümkün olan bir durumdur. Ama amaçlara ulaşmak tek başına yeterli değildir. Gereğindenfazla emek, para, malzeme, zaman harcanmışsa, yapılan iş verimli ve etken değildir.Dolayısıyla denetimle ilgili ikinci öğe verimliliktir. Son öğe de zamandır. Belli bir amacaetken bir çalışma ile ama mutlaka zamanında ulaşmak gereklidir. Bu yüzden zaman oldukçaönemlidir. 60Denetim kavramının tam olarak anlaşılabilmesi için, zaman zaman denetimle eşanlamlı olarak kullanılan teftiş, kontrol ve revizyon kelimelerinin tanımlarını yapmakgerekmektedir. Teftiş Latince “inspicere” ve “inspectare” kelimelerinden ortaya çıkmıştır.56 SANAL, Recep, Türkiye’de Yönetsel Denetim ve Devlet Denetleme Kurulu, TODAİE, Ankara, s.4, 2002;KÖSE, H. Ömer, Dünyada ve Türkiye’de Yüksek Denetim, Sayıştay Yayını, s.5, 2000; NEWMAN,H.William, Yönetim İşletmelerde ve Kamu Yönetiminde Sevk ve İdare, Çeviren: Kenan SÜRGİT, TODAİE,Ankara, s.6, 1979.57 EROĞUL, Cem, “Cumhurbaşkanının Denetim İşlevi”, A.Ü.S.B.F. Dergisi, Cilt No 33, No 1-2 (Mart-Haziran), s.36, 1978.58 ERGUN ve POLATOĞLU, a.g.e., s.333-335.59 ATAY, a.g.e., s.21.60 KÖKSAL, a.g.m., s.51.