Download (996Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

kısıtlılığı ve uzmanlık ihtiyacı da bu tür komisyonların oluşumunu gerekli kılmıştır. Öndenetim niteliği taşıyan komisyon denetimleri, hazırlanan raporların meclis genel kurulundagörüşülmesinin ardından karara bağlanmaktadır. 223d) Meclis Soruşturması: Meclis soruşturması, görevde bulunan veya görevden ayrılmışolan Başbakan ya da bakanların ceza sorumluluğunu saptamak için Yüce Divan’agönderilmelerini sağlar. TBMM üye tamsayısının en az onda birinin vereceği önerge ilesoruşturma açılması istenebilir. Soruşturma açılmasına karar verilmesi halinde de on beşkişiden oluşan bir komisyon tarafından soruşturma yapılır. Komisyonun yaptığı incelemelersonrasında hazırladığı rapor, mecliste görüşülür ve gerek görülürse, üye tam sayısının saltçoğunluğunun karar vermesi halinde bakan Yüce Divan’a sevk edilir.Meclis soruşturmasında, üyeler kişisel olarak suçlandıkları için yürütme üzerindegerçekleştirilen en etkili denetim araçlarından biridir. Anayasanın 113.maddesinden deanlaşıldığı üzere Yüce Divan’da verilecek karar ne olursa olsun sadece Yüce Divan’a sevkkararıyla bile bakanın bakanlığı düşer Başbakan sevk edilmişse de hükümet istifa etmişsayılır.e) Gensoru: Bakanlar Kurulu’nun genel politikası ya da bir bakanın kendibakanlığındaki politika ve uygulamaları üzerinde, meclis tarafından yapılan denetimbiçimidir. Anayasanın 99.maddesine göre; gensoru bir siyasal parti adına ya da en az yirmimilletvekilinin imzası ile verilir. Siyasal sorumluluğa yol açan gensorunun gündeme gelmesisonrasında TBMM’de yapılan görüşmelerin ardından güven oylamasına gidilir.Yasama organının güvenoyu vererek hükümeti göreve başlatması ve gerektiğindegüvensizlik oyu vererek düşürmesi de bir tür denetimdir. Güvenoyu istemi, TBMM’ninhükümete olan güvenini ölçme veya tazeleme amacına yöneliktir. Sonucu itibarıyla daha çokpolitik bir anlam taşıyan, yürütmenin, yasama içindeki çoğunluğunu kullanarak muhalefetietkisizleştirme işlevi gören güvenoyu istemi, gensoru hakkına karşılık, siyasal ve anayasal birolanak olarak Bakanlar Kuruluna tanınmıştır. 224Gensoru ilgili bakanı ve hükümeti daha dikkatli olmaya, sorumluluk bilinci içindedavranmaya zorlayarak gelecekteki hareket tarzına ve politikalarına sınırlandırıcı, yönlendiricive belirleyici yönde bir etki yapar. 225223 KÖSE, a.g.m., s.68; ERYILMAZ, a.g.m., s.84.224 ATAY, a.g.e., s.71.225 ATAY, a.g.e., s.72.