Download (996Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

pek çok ülkenin ekonomik yapısını etkilediği için ülkelerin tek başına aldıkları kararsüreçlerinin yerini kolektif karar mekanizmalarına bırakması kaçınılmaz olmuştur. 164Özellikle uluslararası ticaret ülkelerin ekonomik yapılarını birbirine yaklaştıran birolgudur. Ticaretle beraber sermayenin uluslararası nitelik kazanmasının ülkeler arasındaoluşturduğu bütünleşme ve dolayısıyla bağımlılık olgusu, gelişmekte olan ülkelerin ekonomipolitikalarının ulusal niteliğini azaltmaktadır. Ülkelerin hareket alanını azaltan bu bağımlılıkilişkisi de gelişmiş ekonomilerin ve uluslararası kuruluşların denetimini zorunlukılmaktadır. 165Anayasada uluslararası sözleşmelerin, iç hukuk statüsüne yönelik olarak getirilenhükümleri, bu denetim türünün yönetim üzerinde güçlenmesini sağlamıştır. İlgili hüküm ileuluslararası sözleşmelerin iç hukukun bir parçası olması, ayrı bir düzenleme yapılmasınagerek kalmadan kendiliğinden uygulanması ve Anayasaya aykırılıklarının ileri sürülememesidurumları uluslararası sözleşmeleri yasalardan daha ayrıcalıklı hale getirmiştir. 166Anayasanın 90.maddesinde belirtildiği üzere; milletlerarası bir antlaşmaya dayananuygulama antlaşmaları ile kanunun verdiği yetkiye dayanılarak yapılan ekonomik, ticari,teknik veya idari antlaşmaların TBMM tarafından uygun bulunma zorunluluğu yoktur.Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası antlaşmalar da kanun hükmündedir veAnayasaya aykırılıkları ileri sürülemez.Yönetimin bu şekilde uluslararası organlarca denetimi, önemli sonuçlardoğurmaktadır. Sözleşmeci devletin, ilgili organların kesin kararına uymaması durumundaağır yaptırımlara maruz kalabilmesi söz konusu olmaktadır. Bunun da ötesinde aykırıdavranışlar sergilendiğinde ülkenin itibarı da zedelenmektedir. Bu yüzden uluslararasıdenetim mekanizmalarının işletilmesine yönelik kişisel girişimlerin artması ve bu bilincintoplum içinde yerleşmesi, yönetimin işleyişinde hukuka uygunluk ve kişisel haklara saygıaçısından büyük gelişmelere neden olmaktadır. 167Ancak uluslararası siyasal denetim araçları her zaman olumlu sonuçlarvermemektedir. Nitelikleri tartışmalı olan denetim mekanizmaları çeşitli amaçlar içinkullanılmaktadır. Örneğin gelişmiş ülkelerce azgelişmiş ülkelere verilen dış yardımlar, büyükölçüde siyasal etki ve denetim sağlama amacı gütmektedir. Dış yardım ve kredi mekanizması164 KÖSE, Küreselleşme Sürecinde…,s.37,39,41.165 KÖSE, Küreselleşme Sürecinde…, s.46.166 KÖSE, “Denetim ve Demokrasi”, s.74.167 ÖZER, M.Akif, “Yönetimin Denetimi Temel Unsurları, İlkeleri ve Kamu Yönetimi AçısındanDeğerlendirilmesi”, Türk İdare Dergisi, Yıl:70, Sayı 419 (Haziran), s.157, 1998.