Download (996Kb) - Süleyman Demirel Üniversitesi

kendileriyle veya faaliyet alanlarıyla ilgili olmak şartıyla ve karşılıklılık ilkesi çerçevesinde,bilgi ve belgelere ulaşabilecekleri ifade edilmiştir.5227 Sayılı Kanunun 41.maddesinde, saydamlık bağlamında ele alınan bilgi edinmehakkı ile kamunun halka ait ve halka karşı sorumlu olması nedeniyle, kamunun ürettiği temelnitelikteki karar, bununla ilgili her türlü belge, bilgi, faaliyet ve denetim raporlarının alenihale getirilmesi öngörülmüştür. Alınacak kararlarla ilgili olarak sorumlu çevrelerinkatılımının sağlanması, saydamlığın yöntemlerinden biri olarak nitelendirilmiş, iyiyönetişimin sağlanması için de kamuoyunun bilgi edinme hakkını kullanmasının gerekliolduğu belirtilmiştir.Yasamanın, bürokrasiyi denetleme yollarından bir diğeri, milletvekillerinin,vatandaşların yönetimle ilgili sorunlarına yardımcı olmak için yürüttükleri hizmetlerdir. 229 Buyolla parlamenterler, seçmenlerinden gelen şikâyetler doğrultusunda öğrendikleri yönetimuygulamalarını, ilgili bürolara başvurarak denetlemektedirler.Meclisin bizzat kendisinin uyguladığı denetim yollarının yanında, Sayıştay veBaşbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu (YDK) aracılığıyla gerçekleştirdiği denetimler debulunmaktadır. Sayıştay’ın bu konudaki denetim yetkisi, Anayasa’da açıkça belirtilmişken,YDK’nın görev alanı ve adı net olarak ifade edilmemiştir.Parlamentonun devlet harcamalarını denetleme yetkisi de bulunmaktadır. Bu yetki ikişekilde olmaktadır. Birincisi Sayıştay’ın TBMM adına yaptığı denetim, ikincisi Kesin HesapKanunlarını kabul etmek yoluyla geçmiş harcamalar üzerinde yapılan denetimdir. 230Hükümetin yıllık programı olan bütçenin, uygulama sonrasında aldığı durumu denetlemek asılolarak TBMM’nin görevi içinde yer almaktadır. Ancak meclis sürekli toplantıdabulunamayacağı için, bütçeyi meclis adına Sayıştay denetlemekte ve sonucu TBMM’yebildirmektedir. 231Bütçe aracılığıyla hükümet ve yönetim, harcamaların bütçe yasasına ve mali yasalarauygun yapılıp yapılmadığının hukuksal açıdan denetlenmesini yapmaktadır. Bütçe ve kesinhesap yasa tasarıları genellikle hükümetin meclisteki yeter sayıdaki milletvekilinin desteğisayesinde kabul edilmektedir. Bütçe yasasının reddi ise TBMM’nin Bakanlar Kurulunagüvenoyu vermemesi veya güvenini yitirmesi anlamına gelmektedir. Siyasal açıdan229 ERYILMAZ, a.g.m., s.85.230 TURAN, a.g.m., s. 16,17.231 ERGUN, a.g.e., s.288.